गुरुचरित्र अध्याय 14 हा एक महत्त्वाचा अध्याय आहे. या अध्यायात, श्री दत्तात्रेय स्वामी त्यांच्या शिष्य नामधारकाला उदरव्यथेच्या ब्राह्मणाच्या कथा सांगतात. या कथेत, श्री दत्तात्रेय स्वामी दाखवतात की गुरुभक्तीचे महत्त्व आणि गुरुकृपेने कशाप्रकारे सर्व संकट दूर होतात.
गुरुचरित्र अध्याय 14 – Guru Charitra 14th Adhyay
अध्याय 14 ची सुरुवात श्री दत्तात्रेय स्वामी आणि नामधारकाच्या संवादाने होते. नामधारक श्री दत्तात्रेय स्वामींना उदरव्यथेच्या ब्राह्मणाच्या कथेबद्दल विचारतो. श्री दत्तात्रेय स्वामी उत्तर देतात की,
“हे नामधारका, मी तुम्हाला त्या ब्राह्मणाची कथा सांगतो. एकदा एका गावात एक ब्राह्मण राहत होता. तो खूप विद्वान आणि धर्माळू होता. परंतु त्याला एक मोठी समस्या होती. त्याला नेहमी उदरव्यथा होत असे. त्याने अनेक डॉक्टरांचा सल्ला घेतला, परंतु त्याला काहीच फायदा झाला नाही. तो खूप दुःखी होता.
एक दिवस तो एकटा जंगलात फिरत होता. त्याला एक साधू दिसला. त्या साधूने त्याला विचारले, “तुम्हाला काय झाले आहे?” ब्राह्मणाने त्याला आपली समस्या सांगितली. साधूने त्याला सांगितले की, “तुमच्यावर एखाद्या दुष्ट आत्म्याचा प्रभाव आहे. तुम्ही श्री दत्तात्रेय स्वामींची पूजा करावी. त्यांच्या कृपेने तुमची समस्या दूर होईल.”
ब्राह्मणाने साधूचे ऐकले आणि श्री दत्तात्रेय स्वामींची पूजा करण्यास सुरुवात केली. तो रोज सकाळी उठून श्री दत्तात्रेय स्वामींचे नामस्मरण करायचा आणि त्यांच्या चरणी प्रार्थना करायचा. काही दिवसांनी, त्याला एक स्वप्न पडले. त्या स्वप्नात श्री दत्तात्रेय स्वामी त्याला दिसले. श्री दत्तात्रेय स्वामींनी त्याला सांगितले की, “तुमची समस्या आता दूर होईल. तुम्ही शांत राहा.”
ब्राह्मणाने जागे झाल्यावर त्याला खूप आनंद झाला. त्याने श्री दत्तात्रेय स्वामींचे आभार मानले आणि पुन्हा पूजा करण्यास सुरुवात केली. काही दिवसांनी, त्याची उदरव्यथा पूर्णपणे बरी झाली. तो खूप आनंदी होता. तो श्री दत्तात्रेय स्वामींचा सदैव ऋणी राहिला.”
या कथेतून, आपण गुरुभक्तीचे महत्त्व शिकतो. गुरुकृपेने सर्व संकट दूर होतात.
गुरुचरित्र अध्याय 14 अर्थ – Guru Charitra 14th Adhyay
नामधारक शिष्य देखा । विनवी सिद्धासी कवतुका । प्रश्न करी अतिविशेखा । एकचित्तें परियेसा ॥ १॥
नामधारक शिष्याने सिद्धांना कविता रचून विनंती केली, “हे सिद्धो, मी तुमच्याकडे एक प्रश्न विचारू इच्छितो. तो अतिविशेखा आहे, म्हणून मी तुम्हाला एकचित्तेने ऐकतो आहे.”
जय जया योगीश्वरा । सिद्धमूर्ति ज्ञानसागरा । पुढील चरित्र विस्तारा । ज्ञान होय आम्हांसी ॥ २॥
“जय हो, योगीश्वरा! ज्ञानसागर! तुम्ही कृपा करा आणि पुढील चरित्र विस्ताराने सांगा. त्यातून आम्हाला ज्ञान प्राप्त होईल.”
उदरव्यथेच्या ब्राह्मणासी । प्रसन्न जाहले कृपेसीं । पुढें कथा वर्तली कैसी । विस्तारावें आम्हांप्रति ॥ ३॥
“उदरव्यथेने पीडित असलेल्या ब्राह्मणावर तुम्ही प्रसन्न झाला होता आणि त्याला कृपा केली. त्यानंतर काय घडले? ते आम्हाला विस्ताराने सांगा.”
ऐकोनि शिष्याचें वचन । संतोष करी सिद्ध आपण । गुरुचरित्र कामधेनु जाण । सांगता जाहला विस्तारें ॥ ४॥
शिष्याचे वचन ऐकून सिद्धांनी संतोष केला आणि म्हणाले, “गुरुचरित्र हे कामधेनु आहे. त्यात सर्व ज्ञान आहे. मी ते तुम्हाला विस्ताराने सांगेन.”
ऐक शिष्या शिखामणि । भिक्षा केली ज्याचे भुवनीं । तयावरी संतोषोनि । प्रसन्न जाहले परियेसा ॥ ५॥
“ऐक, शिष्या शिखामणि! ज्या ब्राह्मणाने माझ्याकडे भिक्षा मागितली, त्याच्यावर मी संतोषोनि प्रसन्न झालो.”
गुरुभक्तीचा प्रकारु । पूर्ण जाणे तो द्विजवरु । पूजा केली विचित्रु ।
“त्याने माझी पूर्ण भक्ती केली. त्याने माझी विचित्र पूजा केली.”
विप्र जाहला भयचकित । मनीं श्रीगुरुसी ध्यातसे ॥ २३॥
“पण तो त्या कृतीमुळे भयचकित झाला आणि मनात श्रीगुरुंचे स्मरण करू लागला.”
कोप आलिया ओळंबयासी । केवीं स्पर्शे अग्नीसी । श्रीगुरुकृपा होय ज्यासी । काय करील क्रूर दुष्ट ॥ २४॥
“ज्याला कोप आलेल्या सर्पाची भीती वाटते, तो कसा अग्नीचा स्पर्श करतो? ज्याला श्रीगुरुंची कृपा असते, त्याला क्रूर दुष्ट काय करू शकतो?”
गरुडाचिया पिलियांसी । सर्प तो कवणेपरी ग्रासी । तैसें तया ब्राह्मणासी । असे कृपा श्रीगुरुची ॥ २५॥
“ज्याप्रमाणे गरुडाच्या पिलांना सर्प कवणेपरी गिळतो, त्याप्रमाणे श्रीगुरुंची कृपा त्या ब्राह्मणावर होती.”
कां एखादे सिंहासी । ऐरावत केवीं ग्रासी । श्रीगुरुकृपा होय ज्यासी । कलिकाळाचें भय नाहीं ॥ २६॥
“ज्याप्रमाणे एक सिंह ऐरावताला कसा गिळू शकतो? ज्याला श्रीगुरुंची कृपा असते, त्याला कलिकाळाचे भय नाही.”
ज्याचे ह्रुदयीं श्रीगुरुस्मरण । त्यासी कैंचें भय दारुण । काळमृत्यु न बाधे जाण । अपमृत्यु काय करी ॥२७॥
“ज्याच्या हृदयात श्रीगुरुंचे स्मरण असते, त्याला कोणतेही भय दारुण वाटत नाही. काळ आणि मृत्यू त्याला बाधू शकत नाहीत
पुढे वाचा:
- लक्ष्मी पूजन कसे करावे?
- प्रदोष व्रत कसे करावे?
- सोळा सोमवार व्रत कसे करावे?
- गुरुचरित्र पारायण कसे करावे?
- पारायण कसे करावे?
- वैभव लक्ष्मी व्रत कसे करावे?
- नवनाथ पारायण कसे करावे?
- नवनाथ पारायणाचे फायदे
- मेडिटेशन कसे करावे?
- नामस्मरण कसे करावे?
- गुरुचरित्र पारायण 7 दिवसात कसे करावे?
- व्यंकटेश स्तोत्र पारायण कसे करावे?
- स्वामी चरित्र पारायण कसे करावे?
- शिवलीलामृत पारायण नियम
- रुक्मिणी स्वयंवर पारायण कसे करावे?
- गजानन महाराज पारायण कसे करावे?
- शंकर गीता पारायण कसे करावे?
- गुरुचरित्र स्त्रियांनी वाचावे का?