मासिक पाळी माहिती मराठी

Masik Pali in Marathi Information: आज आम्ही तुम्हाला मासिक पाळी बद्दल संपूर्ण माहिती मराठी मध्ये देणार आहोत, मासिक पाळी कशी येते? मासिक पाळी किती दिवस असते? मासिक पाळी येण्याची लक्षणे काय असतात? असे अनेक प्रश्नांची उत्तरे तुम्हाला या लेखात भेटणार आहेत.

मासिक पाळी माहिती मराठी – Masik Pali in Marathi Information

Table of Contents

मासिक पाळी, पीरियड्स, मासिक धर्म, एमसी आणि Menstrual Cycle म्हणून देखील ओळखली जाते. महिलांच्या शरीरातील हार्मोन्समधील बदलांमुळे, गर्भाशयापासून आणि अंतर्गत भागामधून स्त्राव होण्यास मासिक धर्म म्हणतात.

मासिक पाळी एकाच वयात होत नाही. हे फक्त 8 ते 17 वर्षे वयाच्या मुलींना होऊ शकते. काही विकसित देशांमध्ये, मुलींचा पहिला कालावधी 12 किंवा 13 वर्षांचा असतो. तसे, सर्वसाधारणपणे मुलींचे मासिक पाळी 11 ते 13 वर्षे वयाच्या सुरू होते.

मासिक पाळी कशी येते?

मेंदूतील शीर्षस्थग्रंथीतून निर्माण होणारे एफएसएच (फॉलिकल स्टिम्युलेटिंग हॉर्मोन) व एलएच (लुटेनायजिंग हॉर्मोन) या दोन संप्रेरकांचा परिणाम स्त्रीच्या ओटीपोटात असणाऱ्या स्त्रीबीजग्रंथींवर होतो व त्यांना चालना मिळते. या दोन स्त्रीबीजग्रंथीत 5 लाख सूक्ष्म पुटके (अंडी) असतात.

दर महिन्याला एक पुटक परिपक्व होते. या पुटकातून ‘इस्ट्रोजेन’नावाचे संप्रेरक निर्माण होऊन ते रक्तात मिसळते. पुटक फुटले की त्यातील स्त्रीबीज बाहेर पडते. रिकाम्या पुटकातून ‘प्रोजेस्टेरॉन’हे संप्रेरक निर्माण होऊन रक्तात मिसळते.

इस्ट्रोजेन व प्रोजेस्टेरॉन या दोन्ही संप्रेरकांद्वारे गर्भाशयात एक अस्तर निर्माण होते. स्त्रीबीज फलित झाले तर ते गर्भाशयात येऊन या अस्तरात रुतून बसावे व तेथे त्या फलित स्त्रीबीजाचे पोषण व्हावे यासाठी हे अस्तर असते.

गर्भाशयनलिकांच्या (बीजवाहिनी) टोकाला झालर असते. या झालरीच्या हालचालीमुळे पुटकातून बाहेर पडलेले स्त्रीबीज गर्भाशयनलिकेत खेचले जाते. शुक्राणूच्या भेटीसाठी ते एक दिवस वाट पाहते. संभोग झाला नसेल तर शुक्राणू येत नाहीत. संभोग झाला व शुक्राणू आले; पण शुक्राणूचे स्त्रीबीजाशी मीलन झाले नाही तर स्त्रीबीज नष्ट होते.

फलित बीजाच्या स्वागतासाठी येथे गर्भाशयात केलेली तयारी निष्क्रिय ठरते. गर्भाशयातील अस्तराचा आता उपयोग नसतो, म्हणून हे अस्तर विघटित होते; त्याचे स्रावात रूपांतर होऊन हा स्राव योनीद्वारे बाहेर टाकला जातो. यालाच ‘मासिक पाळी’येणे असे म्हणतात.

मासिक पाळी मध्ये योनीतून स्त्राव का येतो? हे काय आहे?

सर्वप्रथम माहित असणे ही आहे की प्रत्येक स्त्रीला योनीतून स्त्राव अनुभवतो. आणि ही काही मोठी गोष्ट नाही. ही खरोखर चांगली गोष्ट आहे. या पातळ, हलका द्रवपदार्थात जुने पेशी असतात. खरं तर आपले शरीर जुने पेशी काढून स्वच्छ करते आणि स्वतःची काळजी घेते.

स्त्राव होण्याचे प्रमाण आपल्या मासिक पाळीच्या वेळेवर अवलंबून असते. हे सहसा आपल्या मासिक पाळीच्या सुरूवातीस आणि शेवटी होते. परंतु जर यामुळे चिडचिडेपणा, वेदना किंवा जर आपल्याला दुर्गंधी जाणवत असेल तर आपण आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधावा कारण ते यीस्टचे लक्षण असू शकते.

मासिक पाळी किती दिवसांनी येते?

दर महिन्यात पाळी आल्यावर चौदा दिवसांनंतर नवीन पुटक परिपक्व होऊन स्त्रीबीज बाहेर पडत असते. स्त्रीच्या जीवनात अशी एकूण सुमारे 400 पुटके परिपक्व होतात. बाकीची नष्ट होतात. 45 ते 50 वर्षादरम्यान पुटके परिपक्व होण्याचे थांबते. त्यामुळे स्त्रीला पाळी येईनाशी होते. सुरुवातीच्या काळात पाळी अनियमितपणे येत असते. पुढे नियमित येऊ लागते. काही स्त्रियांना 28 दिवसांआधी पाळी येते, तर काहींना उशिरा येते. (पाळी आलेल्या पहिल्या दिवसापासून दिवस मोजले जातात.) दर 21 ते 35 दिवसांनी पाळी आली तरी ‘नॉर्मल’मानले जाते.

सामान्यपणे 3 ते 5 दिवस योनिमार्गातून रक्तस्राव होतो. या दरम्यान गर्भाशयातील अस्तर विघटित होऊन बाहेर टाकले जाते. पाचव्या दिवसापासून गर्भाशयात नवीन अस्तर तयार होऊ लागते. यासाठी इस्ट्रोजेन संप्रेरकाचा प्रभाव आवश्यक असतो.

चौदाव्या दिवशी स्त्रीबीज-विमोचन होते, त्यानंतर प्रोजेस्टेरॉन संप्रेरकाचे आधिपत्य वाढत जाते व त्यामुळे गर्भाशयातील अस्तराची वाढ झपाट्याने होते. स्त्रीबीज फलित न झाल्यास या दोन्ही संप्रेरकांची पातळी घटते व त्यामुळे अठ्ठाविसाव्या दिवशी अस्तर विघटित होऊन स्त्रीबीजासह योनिमार्गे बाहेर पडते, म्हणजेच मासिक पाळी येते.

मासिक पाळी किती दिवस असते?

मुलीचे रूपांतर स्रीमध्ये होते, त्याची खूण म्हणजे पाळी येणे. वयाच्या 11 ते 13 वर्षापर्यंत मुलींना मासिक पाळी येण्यास सुरुवात होते. दर 28 दिवसांनी स्त्रीला मासिक पाळी येते. तीन ते पाच दिवस योनीद्वारे रक्तस्राव होतो. मग तो थांबतो. वयाच्या 45 ते 50 वर्षापर्यंत दर महिन्याला पाळी येते. त्यानंतर पाळी येणे बंद होते. गर्भधारणा झाली की पाळी येत नाही.

बहुतेक स्त्रियांमध्ये नियमित मासिक पाळी असते जी साधारण 28 दिवसांनी येते. जेव्हा पहिला कालावधी सुरू होतो, तेव्हा पुढील कालावधी तीन ते सहा आठवड्यांच्या दरम्यान कधीही येऊ शकतो. हे 21 दिवसांपेक्षा लहान असू शकते किंवा 40 दिवसांपर्यंत टिकू शकते आणि त्याचा नमुना अनियमित असू शकतो. नंतर ही पद्धत अधिक नियमित होईल.

आपण अधिक आत्मविश्वास बाळगू इच्छित असल्यास, आपले स्वतःचे मासिक कॅलेंडर तयार करा. जेव्हा मासिक पाळी सुरू होते तेव्हा फक्त पहिली तारीख चिन्हांकित करा; आणि आपला पुढील कालावधी सुरू होईल तेव्हा तारीख चिन्हांकित करा. दोन तारखांमधील दिवस मोजा आणि आपल्याला मासिक पाळीच्या दिवसांची संख्या मिळेल.

अशाप्रकारे आपण आपल्या पुढच्या पाळीचा शोध घेऊ शकता आणि मासिक पाळीसाठी नॅपकिन्स एकत्र ठेवण्यासाठी काही दिवसांपूर्वी आपण तयार होऊ शकता जेणेकरून आपण अनपेक्षित घटना टाळू शकाल.

मासिक पाळी येण्याची लक्षणे

पाळीच्या स्रावात एक औंस रक्त व एक औंस श्लेष्मा असतो. हा स्राव गोठत नाही. रंग काळा-लालसर असतो. हे बिघडलेले रक्त नसते. काही स्त्रियांना पाळीवेळी पोटात दुखते, ओकाऱ्या येतात, योनिमार्गाचा दाह होतो. वारंवार लघवी होते, स्तन दुखतात, डोके, कंबर दुखते, भूक लागत नाही, थकवा येतो. हा त्रास काही काळानंतर थांबतो. औषधे तात्पुरते गुण देणारी असतात; परंतु औषधे डॉक्टरांच्या सल्ल्यानंतरच घ्यावीत.

आपली मासिक पाळी सुरू झाल्यावर पुन्हा असे व्हायचे असे आपल्याला वाटत नाही – परंतु ते तितकेसे वाईट होणार नाही. कधीकधी आपल्याला आपल्या शरीराच्या खालच्या भागात वेदना जाणवते, हे सौम्य किंवा जोरदार वेदनादायक असू शकते आणि दरमहा सारखेच नसते. कधीकधी तुम्हाला बरे वाटेल. तेथे आणखी एक गोष्ट आहे जी सर्व स्त्रिया सामना करण्यास शिकतात आणि ती म्हणजे पीएमएस.

पीएमएस (प्रीमेन्स्ट्रूअल सिंड्रोम) लक्षणांचा एक समूह आहे जो आपल्या आपली मासिक पाळीच्या दोन आठवड्यांपूर्वी सुरू होण्याची शक्यता आहे. ही लक्षणे शारीरिक आणि मानसिक दोन्हीही असू शकतात, प्रत्येक महिन्यासह वेदना सारखीच. चांगली बातमी अशी आहे की आपली मासिक पाळी सुरू होताच पीएमएस सहसा थांबतो.

एकदा आपल्याला आपले वैशिष्ट्यीकृत पीएमएस लक्षणे माहित झाल्यास आपण यादरम्यान स्वत: ला अधिक चांगले वागण्यास सक्षम व्हाल.

येथे काही सामान्य लक्षणे आहेतः

पुरळ
सूज
स्तनाचा त्रास
वजन वाढवणे
समस्या केंद्रित
डोकेदुखी / पाठदुखी
खाण्याची तीव्र इच्छा
थकवा
रडणे
चिडचिड
अस्वस्थता
मूड बदल (मूड बदलते) / किंवा नैराश्य

मासिक पाळी वेळी दुर्गंधी का येते ती कशी टाळावी?

खराब गंध टाळण्याचा एक सोपा मार्ग म्हणजे पॅड वारंवार बदलणे. जेव्हा मासिक रक्त हवेच्या संपर्कात येते तेव्हा त्यास दुर्गंधी येते. मासिक पाळीच्या वेळी आपण वारंवार पॅड बदलून (कमीतकमी दर 4 तासांनी) आणि स्त्राव जास्त असल्यास पॅड अधिक द्रुतपणे बदलून आपण सामान्यत: योनीच्या गंधपासून मुक्त होऊ शकता. जर पॅड वारंवार बदलला गेला आणि चांगली साफसफाई केली तर गंध येणार नाही.

मासिक पाळी वेळी नैपकिन किंवा पॅड कसे निवडावे?

सर्वप्रथम माहित असणे हे आहे की मासिक पाळीच्या काळजीची कोणतीही योग्य किंवा चुकीची पद्धत नाही. म्हणूनच तेथे निवडण्यासाठी विविध पॅड उपलब्ध आहेत. आपली निवड आपली वैयक्तिक पसंती कोणती यावर अवलंबून असते आणि आपल्या शरीरावर आणि आपल्या मासिक पाळीसाठी कोणत्या गोष्टीस अनुकूल आहे.

प्रारंभ करण्यासाठी येथे काही उपयुक्त टिप्स आहेत.

जेव्हा आपला कालावधी प्रथमच येतो तेव्हा आपण सामान्य-आकाराचे नैपकिन (पॅड देखील म्हणतात) किंवा टॅम्पॉन देखील वापरू शकता .
जर सामान्य लांबीचा रुमाल त्वरीत भरला तर लांब पॅड वापरा .
जर काही तासांनंतर असे वाटत नाही की रुमालवर बरेच रक्त आहे, तर आपण सामान्य आकाराचा पॅड किंवा कमी शोषक टॅम्पन वापरू शकता.
काही मुली दोन वेगळ्या प्रकारचे पॅड वापरतात ज्यात वेगवेगळ्या शोषक असतात – एक प्रकार जेव्हा दिवसांमध्ये जास्त रक्त प्रवाह येतो आणि दिवसांमध्ये कमी शोषक पॅड कमी प्रमाणात येतो.

रात्रीच्या कपड्यांसाठी विशेष पॅड देखील उपलब्ध आहेत. हे मागे आणि अधिक विस्तीर्ण आहेत जेणेकरून जेव्हा आपण झोपताना हालचाल करता तेव्हा ते आपल्याला संपूर्ण संरक्षण प्रदान करू शकतील आणि त्यादिवशी रात्री आरामात झोपू शकतील.

मासिक पाळी मध्ये सैनिटरी नैपकिन/पॅड किती वेळाने बदलू शकतो?

सर्व गोष्टींप्रमाणेच, हे बर्‍याच गोष्टींवर अवलंबून असते. आपल्या माहितीसाठी, जरी आपल्याला असे वाटेल की मासिक पाळीच्या दरम्यान आपल्याकडे बरेच रक्त आहे, परंतु सरासरी कालावधीत, बहुतेक मुलींमध्ये 4 ते 12 चमचे रक्त असते, जे खरोखर जास्त नाही.

आपण दर 4 तासांनी आपले पॅड बदलू शकता, परंतु आपल्या कालावधीच्या सुरूवातीस, आपल्यास अधिक रक्त प्रवाह होऊ शकतो आणि दर 2 ते 3 तासांनी आपल्याला पॅड बदलण्याची आवश्यकता असू शकते.

एकदा आपण आपल्या कालावधीत रक्त प्रवाहाच्या तीव्रतेची सवय लावल्यास आपले पॅड बदलण्याच्या वारंवारतेची आपल्याला सवय होईल.

मासिक पाळी आणि गर्भधारणा

स्त्रीबीज-विमोचनादरम्यान (दोन दिवस आधी किंवा एक दिवस नंतर) संभोग घडला असेल, तर पुरुषाच्या वीर्यातील शुक्राणू योनी व गर्भाशयामार्गे गर्भाशयनलिकेत येतात, स्त्रीबीजाभोवती हे शुक्राणू पिंगा घालतात व स्त्रीबीजात शिरू पाहतात. (गर्भाशयात शिरलेले शुक्राणू तीन दिवस कार्यक्षम राहू शकतात) त्यातील एक शुक्राणू स्त्रीबीजात शिरून विलीन होतो. यालाच ‘स्त्रीबीजफलन’असे म्हणतात.

फलित बीजाची विभागणी व वाढ होत जाते. एका पेशीच्या दोन पेशी, दोनाच्या चार, चाराच्या आठ पेशी अशा पद्धतीने वाढ होते. त्याचबरोबर फलित बीज गर्भाशयाकडे सरकत जाते. गर्भाशयात स्वागतासाठी अस्तर तयार झालेले असतेच. या अस्तरात हे बीज रुतून बसते. अस्तरामुळे फलित बीजाचे पोषण होत जाते. म्हणून गर्भधारणा झाली की, गर्भाशयातील अस्तर झडून जात नाही. म्हणजेच मासिक पाळी येत नाही.

अजून वाचा: किशोरवयीन मुलींच्या आरोग्य विषयक समस्या व उपाय

मासिक पाळी येणे हा स्त्रीला मिळालेला शाप नव्हे, मातृत्वासाठी स्त्रीला मिळालेले ते एक वरदान असते. काही प्रश्नांचा उलगडा / यात किती तथ्य आहे?

1. मासिक पाळीदरम्यान स्त्री अपवित्र होते, अस्वच्छ असते, या स्रावात दूषित रक्त जाते, रजस्वला स्त्रीची सावली पडल्यास अन्न दूषित होते, वगैरे समजुतीत कितपत तथ्य आहे?

यात मुळीच तथ्य नाही. हा माणसाचा समज आहे. वयात येताना पुरुषाला वीर्यस्खलन होते, तसे स्त्रीला मासिक पाळी येते. दोन्ही घटना नैसर्गिक आहेत. स्त्री-पुरुष या दोघांनाही प्रजोत्पादनास तयार करणे हा निसर्गाचा येथे हेतू असतो; परंतु माणसाने दोन्ही घटनांना वेगवेगळे अर्थ दिले आहेत. पुरुषाला झोपेत वीर्यस्खलन होणे म्हणजे अशक्त होणे आणि स्त्रीला पाळी येणे म्हणजे तिने अपवित्र होणे असे तर्क माणसाने लढवले आहेत. या दोन्ही संकल्पना चुकीच्या आहेत.

ज्या स्त्रीला पाळी येत नाही ती आई होऊ शकत नाही. मासिक पाळीदरम्यान स्त्री अपवित्र नसते. पाळीत जाणारे रक्त दूषित किंवा विषारी नसते. रजस्वला स्त्रीची सावली अन्नावर पडल्यास अन्न दूषित होत नाही. मातीतच बी रुजते तसे फक्त गर्भाशयातच फलित बीज रुजू शकते. गर्भाशयाची रचना कुंडी प्रमाणे असते. कुंडीचे तोंड वरच्या दिशेला तर गर्भाशयाचे तोंड खालच्या दिशेला असते.

कुंडीत माती घालावी तेव्हा बी रुजते तसे गर्भाशयात अस्तर तयार झाले की, फलित बीज रुजते. बी मिळाले नाही तर माळी कुंडीतील माती खुरप्याने काढून टाकतो व कुंडी रिकामी करून ठेवतो, तसे निसर्ग गर्भाशयातील अस्तर झडून टाकतो व गर्भाशय रिकामे होते. त्यानंतर माळी कुंडीत नवीन माती घालतो, तसे गर्भाशयात नवीन अस्तर तयार होते. असे असताना स्त्रीने महिन्यातून चार-पाच दिवस स्वत:ला अपवित्र का मानावे?

2. मासिक पाळी येत असताना स्त्रीने देवळात जाऊ नये किंवा कोणत्याही धार्मिक विधीत सहभागी होऊ नये हे योग्य आहे का?

आपले वर्तन हे परंपरेनुसार घडत असते. पूर्वी पाळी आलेल्या स्त्रीला स्पर्श करत नसत. आता तशी परिस्थिती राहिलेली नाही. काही सुधारकांच्या घरात पूर्वीदेखील शिवाशीव नसायची. सनातन मंडळी त्यांच्या नावाने बोटे मोडीत. ‘शिव! शिव! ओवळेसोवळे पाळले नाही तर डोळे फुटतील!’असे म्हणायचे; पण कुणाचेही डोळे फुटले नाहीत. सीता, रुक्मिणी, पार्वती या देवता आई झाल्या म्हणजे त्यांच्याही बाबतीत निसर्गाचे हे चक्र चालू असणारच.

पाळीवेळी स्त्री अपवित्र होत नसेल, तर तिने देवळात जायला किंवा धार्मिक कार्य करायला काय हरकत आहे? पण परंपरेने आलेले विचार हे कपडे झटकल्यासारखे झटकून टाकता येत नाहीत. पाळी येत असताना स्त्री देवळात गेली तर आपण काही पाप करीत आहोत अशी मनात भावना नसावी. पापपुण्याच्या कल्पना मानवनिर्मित आहेत. झाल्यागेल्या गोष्टीबद्दल पश्चात्ताप झाला की मानसिक समस्या उद्भवते. आदल्या रात्री वीर्यस्खलन झालेला पुरुष दुसऱ्या दिवशी देवळात नाही का जात? मग स्त्रीवरच बंधन का?

3. मुलीला 16 वर्षांपर्यंत मासिक पाळी आली नाही तर काय करावे?

संप्रेरकांची उणीव, पंडुरोग, क्षयरोग, आनुवंशिक दोष, गर्भाशयात दोष किंवा योनिद्वारपटलाला छिद्र नसणे यामुळे पाळी येत नाही. 16 वर्षापर्यंत पाळी न आल्यास डॉक्टरांकडून तपासणी करून घ्यावी.

4. मासिक पाळी न येण्याची कारणे? मासिक पाळी बंद होते याची कारणे कोणती?

गर्भारपणात पाळी येत नाही. पंडुरोग, क्षयरोग किंवा इतर कोणताही आजार असल्यास पाळी येत नाही. मानसिक ताण असल्यास पाळी येत नाही. शस्त्रक्रियेद्वारे गर्भाशय काढून टाकल्यास पाळी येत नाही. वयाच्या 45 वर्षांदरम्यान पाळी येणे कायमचे थांबते, कारण स्त्रीबीजग्रंथीतून स्त्रीबीज-विमोचन होणे थांबते.

5. मासिक पाळीत काही मुलींना जास्त स्राव होतो, तर काहींना कमी होतो, काहींना लवकर पाळी येते, तर काहींना उशिरा येते. याचे कारण काय? त्यावर उपाय कोणते?

प्रत्येकाच्या बाबतीत वैयक्तिक फरक असतो, त्याप्रमाणे प्रत्येक मुलीच्या पाळीच्या बाबतीतही होऊ शकते. सुरुवातीला शरीरातील संप्रेरकांचा चढउतार होत असतो, पाळी अनियमित व स्राव कमी-अधिक होतो. जेव्हा संप्रेरके स्थिरावतात तेव्हा पाळीचा स्रावही स्वाभाविक होतो मग कोणत्याही उपायांची गरज नसते. पोषण, प्रकृती, आनुवंशिकता, सामाजिक स्थिती, मानसिक स्थिती यावरही या गोष्टी अवलंबून असतात.

6. मासिक पाळीत पोटदुखी, पोटात दुखणे, मळमळणे असे का होते?

गर्भाशयाचे आकुंचन होणे व गर्भाशयमुख उघडणे या क्रिया पाळीवेळी घडत असतात, म्हणून पोटात दुखते. इस्ट्रोजेन व प्रोजेस्टेरॉन ही संप्रेरके एकदम कमी होतात, तेव्हा चक्कर येणे, मळमळणे असा त्रास होतो.

7. मासिक पाळी साफ आली नाही तर आजार उद्भवतो का?

नाही. पाळीचा स्राव पुरेशा प्रमाणात गेला नाही, तो आतच राहिला, म्हणून आपल्याला बरे वाटत नाही असे काही स्त्रिया समजतात. ही त्यांची कल्पना चुकीची असते.

8. मासिक पाळीदरम्यान स्वच्छता, विश्रांती याविषयी थोडक्यात माहिती सांगा.

मासिक पाळीचा स्राव टिपण्यासाठी बाजारात सॅनिटरी नॅपकिन्स मिळतात त्या वापराव्यात. परवडत नसल्यास जुन्या कापडाच्या घड्या वापराव्यात. हे कापड मऊ, सुती व स्वच्छ धुतलेले असावे. गरजेनुसार दिवसातून दोन ते चार वेळा घड्या बदलाव्यात.

वापरलेल्या सॅनिटरी नॅपकिन जुन्या लिफाफ्यात घालून किंवा कागदात गुंडाळून कचऱ्याच्या डब्यात टाकाव्यात. संडासात, मोरीत, चाळीच्या चौकात किंवा रस्त्यावर टाकू नयेत. रोज अंघोळ करावी. संपूर्ण विश्रांतीची सहसा गरज नसते. नेहमीची कामे करावीत. अतिश्रमाची कामे टाळावीत.

मासिक पाळीचा स्राव शोषून घेण्यासाठी योनिमार्गात बसवण्याची कापसाची लडी मिळते तिला ‘टॅम्पॉन’म्हणतात. टॅम्पॉन फारसे प्रचारात नाहीत.

9. मुलींना मासिक पाळी येते, तसे मुलांना काही होते का? मुलांना वीर्यस्खलन होते, तसे मुलींना काही होते का?

मुलांना मासिक पाळी येत नाही. मुलींना कोणतेही स्खलन होत नाही. याचे कारण त्यासाठी आवश्यक असणारी इंद्रिये त्यांच्यात नसतात.

10. मासिक पाळी येणे हे वरदान असले तरी स्त्रीला ती एक कटकट वाटते ते का?

कटकट वाटणे किंवा न वाटणे हे मनावर अवलंबून असते.
पाळी येणे म्हणजे अपवित्र होणे ही ज्यांची समजूत असते त्यांच्या जीवनात पाळीमुळे अनेक बंधने उद्भवतात.
इथे जाऊ नये, ते करू नये, या बंधनांमुळे पाळी म्हणजे कटकट वाटते.
पण ज्या स्त्रिया अशी बंधने पाळत नाहीत, त्यांना मासिक पाळी म्हणजे कटकट वाटत नाही.
पाळीदरम्यान त्यांचा जीवनक्रम नेहमीसारखा असतो.
पाळी येण्यापूर्वीच जर मुलींना आईने पाळीविषयी माहिती दिली नाही, तर पहिल्या मासिक पाळीवेळी मुली खूप घाबरतात, रडू लागतात.

11. मासिक पाळी यायला सुरुवात झाली की आई मुलीच्या वागण्यावर भाराभर बंधने घालते. त्यामुळे मुली वैतागतात, ‘दादाला अशी बंधने नाहीत, मलाच बंधने का?’असा तिचा प्रश्न असतो. यावर काय उत्तर द्यावे?

मासिक पाळी आली की मुलगी प्रजोत्पादनक्षम होऊ लागते. म्हणजे ती गर्भार राहू शकते, ही आईची काळजी असते. चुकून कधी तिचे पाऊल वाकडे पडले म्हणजे संभोग घडला तर ती गर्भार राहू शकते.

विवाहापूर्वीचे गर्भारपण हे लांच्छनास्पद असते. असे होऊ नये म्हणून आई सांगते, ‘कुणासमोर हसणे, अतिबोलणे योग्य नव्हे, पदर/ओढणी सावर, पाय जवळ घेऊन बस, घराबाहेर एकटी हिंडायला जाऊ नकोस, दिवेलागणीपूर्वी परत ये.’वगैरे. हे ती दादाला सांगत नाही, कारण तो गर्भार होऊ शकत नसतो.

आईने केवळ बंधने न लादता तिला त्याची कारणे समजावण्याच्या सुरात सांगितले पाहिजे. हे असे का वागायचे, न वागण्याचे परिणाम कोणते होतात, ते तिला कळले पाहिजे. ही बंधने नसून जबाबदारीची जाणीव असल्याचे पटवून दिल्यास मुली अधिक सहकार्य देतील.

आईचा मुलीवर विश्वास असेल व मुलीला आपल्यावरील जबाबदारीची जाणीव असेल तर अशा बंधनांची गरजच उरत नाही. मुलामुलींची मैत्री हवी. कॉलेज डे किंवा इतर कार्यक्रम उशिरा संपले तर हेच तिचे मित्र तिला सुखरूप घरी पोहोचवतात. आपण कोणत्याही परिस्थितीत लक्ष्मणरेषा ओलांडणार नाही (संभोगास संमती देणार नाही) हा मात्र तिचा निश्चय असावा.

मुलामुलींनी अवश्य भेटावे. चर्चा, परिसंवाद, समाजकार्य इत्यादीसाठी, परस्परांना जाणून घेण्यासाठी अशा भेटींची गरज असते. पण या भेटी मुलामुलींच्या समूहाच्या असाव्यात. एकेकट्यांची भेट घडत राहिल्यास निसर्ग आपले काम करतो, प्रेमात पडण्याचा मोह होतो.

12. पाळीदरम्यान शरीरसंबंध घडला तर पुरुषाचे तेज, शक्ती, डोळे कमजोर होतात, आयुष्य कमी होते असे म्हटले जाते, ते खरे का?

नाही. त्यात तथ्य नाही. पाळी येणे या नैसर्गिक घटनेचा वैज्ञानिक स्वरूपाचा अर्थ समजला नाही की कुतूहल असणारे माणसाचे मन काहीतरी काल्पनिक निष्कर्ष काढते. यातून गैरसमज व गैरसमजातून भीती उद्भवते. मासिक पाळीत गर्भधारणा होत नाही. ‘अशा प्रसंगी समागम केल्यास विकृत मूल जन्माला येते’ या म्हणण्यातही तथ्य नाही.

13. इतर प्राण्यातील मादीला मासिक पाळी येते का?

वानर आणि माकड वगळल्यास इतर सस्तन प्राण्यांना पाळी येत नाही. प्राण्यात गर्भाशयातील अस्तर आत शोषले जाते. ठरावीक ऋतूत सस्तन प्राणी प्रजोत्पादनक्षम असतात, अशावेळी मादी मैथुनासाठी उत्सुक असते. स्त्रीत मात्र तसे ऋतूचे बंधन नसते. स्त्रीबीज-विमोचनावेळी (पाळी आल्यावर चौदा दिवसांनी) स्त्रीची कामेच्छा वाढते. प्रजोत्पादन व्हावे व वंशसातत्य टिकावे यासाठी ही निसर्गाची योजना असते.

FAQ: मासिक पाळी

मासिक पाळी थांबली तर काय करावे?

जर मासिक पाळी उशीर होत असेल तर या घरगुती उपचारांचे अनुसरण करा
पीरियड्स आणण्यासाठी सर्वात शक्तिशाली उपाय म्हणजे अदरक.
मेथीचे दाणे पाण्यात उकळा आणि ते प्या, अनेक तज्ञांनी देखील हा उपाय अवलंबण्याचा सल्ला दिला आहे.

मासिक पाळी नंतर किती दिवसांनी संबंध ठेवावे?

जर आपण गर्भधारणेची योजना आखत असाल तर आठवड्यातून दोनदा किंवा तीन वेळा संभोग करण्याचा सल्ला दिला आहे. कालावधीच्या मध्यभागी गर्भवती राहण्याची चिन्हे काही दिवसांनंतर आढळू शकतात. उदाहरणार्थ, 6 दिवस आधी आणि कालावधीनंतर 4 दिवसांना आदर्श मानले जाते.

अजून वाचा: