एमपीएससी परीक्षा माहिती | MPSC Exam Information in Marathi

महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (MPSC) ही महाराष्ट्र राज्यात विविध भरती परीक्षांसाठी आयोजित केलेली एक संस्था आहे. राज्य सरकारच्या विभागांनी देऊ केलेल्या विविध पदांवर उमेदवारांच्या भरतीसाठी हे एक पोर्टल आहे.

राज्य सेवा परीक्षा, महाराष्ट्र अभियांत्रिकी परीक्षा, वन सेवा परीक्षा व कृषी सेवा परीक्षा घेण्यास एमपीएससी जबाबदार आहे. MPSC भरती अधिसूचना लवकरच अधिकृत वेबसाइट म्हणजेच mpsc.gov.in वर उपलब्ध होईल. किमान पात्रतेचे निकष पूर्ण करण्यासाठी प्रत्येक व्यक्तीस संबंधित सिद्धांत पदवी किंवा पदविका असणे आवश्यक आहे.

MPSC भरती साधारणत: प्रारंभिक, मुख्य आणि मुलाखत या तीन टप्प्यात केली जाते. काही पदांसाठी, उमेदवारांना शारीरिक चाचणीसाठी देखील उपस्थित रहावे लागेल. एमपीएससीसाठी अर्ज प्रक्रिया ऑनलाइन पद्धतीने घेण्यात येईल. राज्य सेवा परीक्षा ऑफलाइन पद्धतीने घेतली जाईल.

एमपीएससी परीक्षा माहिती | MPSC Exam Information in Marathi

1) MPSC भरतीतील ठळक मुद्दे

परीक्षेचे नाव	MPSC – महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग
परीक्षा प्राधिकरण	महाराष्ट्र लोक सेवा आयोग
अधिकृत वेबसाइट	mpsc.gov.in
परीक्षेचा प्रकार	राज्य स्तरीय परीक्षा
दौरा	वार्षिक
पात्रतेचा निकष	संबंधित शाखेत पदवी / पदविका असणे आवश्यक आहे
अर्ज करण्याची पद्धत	ऑनलाइन
परीक्षा मोड	पेन आणि पेपर आधारित

2) एमपीएससी भरती पात्रता निकष

एमपीएससी भरतीसाठी पात्रता निकष आचरण आयोगाने स्थापित केले आहेत. सहभागींनी ते सुनिश्चित केले पाहिजे की त्यांनी संबंधित पदांसाठी अर्ज करण्यापूर्वी विविध पदांसाठी किमान पात्रतेच्या निकषांची पूर्तता केली आहे.

पात्रतेचे निकष खालीलप्रमाणे आहेतः

MPSC Eligibility – Number of Attempts in State Service Exam

Category	No. of Attempts
Open	6
SC/ST	Unlimited
OBC	9

राष्ट्रीयत्व

• एमपीएससीसाठी पात्र होण्यासाठी एखादी व्यक्ती भारताचा नागरिक असणे आवश्यक आहे.
• केवळ महाराष्ट्र राज्यात कायमस्वरुपी वास्तव्यास असलेले असे अर्जदार आरक्षणाचा लाभ घेऊ शकतात

एमपीएससी परीक्षेस पात्र होण्यासाठी उमेदवारांना भारतीय नागरिक असावे लागतील. राष्ट्रीयत्व पात्रतेच्या निकषांची सूक्ष्मता खाली दिली आहेत.

• वयोमर्यादा, आरक्षण इत्यादींच्या दाव्यासाठी उमेदवारांना एमपीएससी पात्रतेच्या निकषानुसार महाराष्ट्राचे अधिवास असणे आवश्यक आहे.
• तसेच, उमेदवारांना मराठीमध्ये अस्खलित असणे आवश्यक आहे (बोललेले, लेखी) आणि आवश्यक कौशल्य परीक्षा उत्तीर्ण होणे आवश्यक आहे.
• वयाची मर्यादा, शैक्षणिक पात्रता आणि शारीरिक फिटनेस यासारख्या विस्तृत एमपीएससी पात्रतेचे निकष परीक्षा अधिसूचना / जाहिरात मध्ये दिले आहेत.
• उमेदवारांनी सूचनेमध्ये दिलेल्या पात्रता अटींचा काळजीपूर्वक विचार केला पाहिजे.

राज्य सेवा प्रारंभिक परीक्षासाठीच्या एमपीएससीच्या नवीनतम अधिसूचनेमध्ये खालील पात्रता अटींचा समावेश आहे.

एमपीएससी परीक्षा वय मर्यादा

राज्य सेवा परीक्षेसाठी एमपीएससी वयोमर्यादाः

• किमान वय (1 एप्रिल 2020 रोजी): 19 वर्षे
• कमाल वय (1 एप्रिल 2020 रोजी): 38 वर्षे (सामान्य श्रेणी)

परीक्षा आयोजित करण्याच्या नियमांनुसार प्रवर्गानुसार वयाच्या निकषांमध्ये वेगवेगळ्या शिथिलता आहेत.

मागासवर्गीय, माजी सैनिक, पात्र खेळाडू आणि अपंग व्यक्तींसाठी एमपीएससी वयाची मर्यादा खाली नमूद केली आहे:

• एमपीएससीसाठी मागासवर्गीय किमान वयाची मर्यादा – 19 कमाल – 43
• एमपीएससीसाठी माजी सैनिकांची किमान वयोमर्यादा – 19
• माजी सैनिकांसाठी (सामान्य श्रेणी) कमाल वय मर्यादा – 43
• माजी सैनिकांसाठी (मागासवर्गीय) जास्तीत जास्त वयोमर्यादा – 48
• पात्र खेळाडू एमपीएससीसाठी किमान वयोमर्यादा 19 त्यांच्यासाठी सामान्य श्रेणीचे उमेदवार आणि मागासवर्गीय उमेदवार म्हणून कमाल वयोमर्यादा 43
• एमपीएससीसाठी अपंग व्यक्ती किमान वयोमर्यादा – 19 कमाल वय मर्यादा – 45

एमपीएससी शारीरिक मोजमाप

• एमपीएससीपैकी काही पोस्ट त्यांच्या पात्रतेच्या आवश्यकतांमध्ये शारीरिक तंदुरुस्ती / मोजमापांची यादी करतात. पोलिस अधीक्षक किंवा परिवहन खात्याशी संबंधित पोस्ट्ससाठी विशिष्ट शारीरिक पात्रतेचे निकष आहेत.
• डीवायएसपी पदासाठी किमान उंची पुरुष उमेदवारांसाठी 165 सेमी आणि महिला उमेदवारांसाठी 157 सेमी आहे.

शैक्षणिक पात्रता

• उमेदवारांनी मान्यताप्राप्त विद्यापीठ / संस्थेकडील कोणत्याही विषयात बॅचलर डिग्री / मास्टर डिग्री असणे आवश्यक आहे.
• ज्यांना कोणत्याही प्रवाहात किमान 3 वर्षांच्या कालावधीसाठी मान्यता प्राप्त डिप्लोमा आहे ते देखील एमपीएससीसाठी अर्ज करू शकतात

अजून वाचा: EWS प्रमाणपत्र म्हणजे काय? आर्थिक दुर्बल घटक प्रमाणपत्र

3) एमपीएससी (MPSC) भरती अर्ज

एमपीएससी भरती अर्ज विविध पदे घेण्यास इच्छुक असलेल्या व्यक्तींकडून केवळ ऑनलाइन पद्धतीने सादर केला जाऊ शकतो. संबंधित पदांच्या जाहिराती प्रसिद्ध होताच अर्जाची प्रक्रिया सुरू होईल.

सहभागींना अर्जामध्ये वैयक्तिक माहिती आणि शैक्षणिक पात्रता यासारखी मूलभूत माहिती प्रदान करणे आवश्यक आहे. एमपीएससी ऑनलाइन नोंदणी आणि अर्जाच्या प्रक्रियेमध्ये 4 चरण आहेत जे खाली दिल्या आहेतः

• वापरकर्त्याचे लॉगिन खाते तयार करण्यासाठी सामान्य माहिती प्रविष्ट करुन नोंदणी.
• एमपीएससी भरती अर्ज भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
• नमूद केल्याप्रमाणे ऑनलाईन किंवा ऑफलाइन पद्धतीने अर्ज फी भरणे.
• परीक्षा केंद्राची निवड

4) एमपीएससी (MPSC) भरती अर्ज कसा भरायचा?

ऑनलाईन अर्ज करण्यासाठी उमेदवार खाली दिलेल्या चरणांचे अनुसरण करू शकतात

चरण 1. नोंदणी

• एमपीएससी अर्थात https://mahampsc.mahaonline.gov.in/MPSC/MPSCHome.aspx च्या अधिकृत संकेतस्थळावर जा
• ऑनलाईन नोंदणी प्रक्रिया सुरू करण्यासाठी ‘नवीन वापरकर्ता नोंदणी‘ वर क्लिक करा.
• सहभागींनी स्वत: बद्दल मूलभूत माहिती जसे की त्यांचे नाव, मोबाइल नंबर, ईमेल आयडी, जन्मतारीख प्रदान करणे आवश्यक असेल आणि त्यांना संकेतशब्द देखील निवडावा लागेल. हे तपशील काळजीपूर्वक सत्यापित करा आणि ‘वापरकर्ता तयार करा’ वर क्लिक करा.
• यशस्वी नोंदणीवर अर्जदार नोंदणी पुष्टीकरण पृष्ठ प्रदर्शित केले जाईल.
• पुढील चरण पूर्ण करण्यासाठी नोंदणी दरम्यान निवडलेले यूज़र नेम आणि पासवर्ड लक्षात ठेवा.

चरण 2. एमपीएससी भरती अर्ज भरणे

• त्यांच्या खात्यात लॉग इन करण्यासाठी व्यक्तींनी त्यांचे यूज़र नेम आणि पासवर्ड वापरला पाहिजे.
• त्यानंतर उमेदवारांनी त्यांचे वैयक्तिक, संप्रेषण, शैक्षणिक आणि कामाच्या अनुभवाचे तपशील नोंदवावेत.
• यानंतर, त्यांना खालील तक्त्यात दिलेल्या वैशिष्ट्यांनुसार त्यांचे अलीकडील पासपोर्ट आकाराचे फोटो आणि स्वाक्षरीची स्कॅन छायाचित्रे अपलोड करावी लागतील:

प्रतिमा	माप	Size – आकार (अधिकतम)
फोटो	4.5 x 3.5 cm	50 KB
स्वाक्षरी	4.5 x 3.5 cm	50 KB

सर्व आवश्यक फील्ड भरल्यानंतर, व्यक्ती त्यांच्या अर्जाचा पूर्वावलोकन पाहू शकतात. सर्व तपशील सत्यापित करा आणि सेव्ह क्लिक करा.

महाऑनलाईन हेल्पलाईन

• 022-61316402
• mpsc.support@mahaonline.gov.in
• suvidha.mahaonline.gov.in

चरण 3: फी भरणे

• पुढील चरण एमपीएससी भरती अर्ज फी भरावी लागेल.
• शुल्क ऑनलाइन मोड (डेबिट / क्रेडिट कार्ड, नेट बँकिंग) आणि ऑफलाइन मोड (ई-चालान आणि महा ई-सेवा केंद्र) च्या माध्यमातून दिले जाऊ शकते.
• व्यवहाराची पावतीची एक प्रत सुरक्षित ठेवा

चरण 4: परीक्षा केंद्राची निवड

• उमेदवारांनी त्यांच्या वापरकर्त्याच्या खात्यावर लॉग इन करून ‘स्पर्धात्मक परीक्षेचा’ पर्याय निवडावा.
• ‘सेलेक्ट सेंटर’ टॅबवर क्लिक करा.
• ड्रॉप-डाऊन सूचीमधून परीक्षा केंद्र निवडा आणि ते सबमिट करा. हे अर्ज प्रक्रिया पूर्ण करते

अजून वाचा: बोनाफाईड प्रमाणपत्र म्हणजे काय? ऑनलाईन बोनफाईड प्रमाणपत्र कसे मिळवायचे?

5) एमपीएससी भरती प्रवेश पत्र (MPSC एडमिट कार्ड)

एमपीएससी भरती प्रवेश पत्र परीक्षेच्या एक आठवड्यापूर्वी उपलब्ध असेल. ही हॉल तिकिटे एका निश्चित वेळेत डाउनलोड करणे आवश्यक आहे. प्रत्येकाकडे हॉलच्या तिकिटाची एक प्रत असावी जेणेकरून ते परीक्षेत येऊ शकतील.

एमपीएससी भरती प्रवेश पत्र डाउनलोड करण्याच्या पद्धती खालीलप्रमाणे आहेतः

• एमपीएससीच्या अधिकृत https://mahampsc.mahaonline.gov.in/MPSC/MPSCHome.aspx वेबसाइटवर लॉग इन करा.
• आपले यूज़र नेम, पासवर्ड आणि सुरक्षितता कोड प्रविष्ट करा आणि ‘लॉगिन’ क्लिक करा.
• अ‍ॅडमिट कार्डसाठी दिलेला लिंक निवडा आणि तो एका नवीन विंडोमध्ये दिसून येईल.
• सर्व तपशील काळजीपूर्वक पहा आणि त्यातील 2 प्रिंट आउट घ्या.

6) एमपीएससी भरती परीक्षा नमुना – MPSC Exam Patten

एमपीएससी भरती प्राथमिक, मुख्य आणि मुलाखत तीन टप्प्यात घेण्यात येईल. काही पदांसाठी शारीरिक चाचणी देखील आवश्यक आहे. एमपीएससी परीक्षेच्या पॅटर्नविषयी काही मुख्य गोष्टी खालीलप्रमाणे आहेत.

• एमपीएससी भरती प्राथमिक परीक्षेत 2 पेपर्स असतील – सामान्य अभ्यास आणि CSAT.
• चाचण्यांमध्ये वस्तुनिष्ठ प्रकारचे प्रश्न इंग्रजी व मराठी या दोन्ही भाषांमध्ये उपलब्ध असतील.
• पूर्व परीक्षेत उत्तीर्ण झालेले अर्जदार मुख्य टप्प्यात जातील जे वर्णनात्मक चाचणी असेल.
• मुख्य टप्पा वर्णनात्मक स्वभावाचा असेल आणि त्यात सामान्य अभ्यासाची पेपर, ऐच्छिक विषय, निबंध आणि भाषा समाविष्ट असतील.
• मुख्य परीक्षेस पात्र ठरलेल्यांना वैयक्तिक मुलाखत फेरीसाठी हजर राहावे लागेल.

Particulars	Details
Mode of Examination	Offline
Stages of exam	3 (Prelims, Mains and Interview)
Type of Questions	Objective (Prelims) and Descriptive (Mains)

एमपीएससी परीक्षेशी संबंधित माहिती

एमपीएससी कित्येक परीक्षा घेतो जसे:

• महाराष्ट्र अधीनस्थ सेवा परीक्षा (पूर्व व मुख्य)
• महाराष्ट्र कृषी सेवा परीक्षा
• महाराष्ट्र गट सी सेवा परीक्षा (प्रारंभिक व मुख्य)
• एमपीएससी परीक्षांसाठी उमेदवारांना त्यांच्या अधिकृत संकेतस्थळावर https://mpsc.gov.in/ ऑनलाईन अर्ज करावा लागेल.
• महाराष्ट्र प्रशासनात गट अ आणि गट ब रिक्त जागांसाठी भरती करण्यासाठी एमपीएससी राज्य सेवा परीक्षा (किंवा एमपीएससी राज्यसेवा परीक्षा) वार्षिक आधारावर घेतली जाते.
• एमपीएससी राज्य सेवा परीक्षा नमुना आहेः
• प्रिलिम्स – 2 पेपर्स – 400 गुण
• मुख्य – 6 पेपर – 800 गुण
• मुलाखत – 100 गुण

7) एमपीएससी भरती अभ्यासक्रम – MPSC Syllabus

एमपीएससी अभ्यासक्रमात अनेक विषयांचा समावेश असेल. आयोगाच्या अधिकृत अधिसूचनेमध्ये सविस्तर अभ्यासक्रमाचा उल्लेख केला जाईल. प्रिलिम्स परीक्षेचे महत्त्वपूर्ण विषय खाली दिले आहेत.

सर्वसाधारण अभ्यास

चालू घडामोडी, भारताचा इतिहास (महाराष्ट्राच्या विशेष संदर्भात) आणि भारतीय राष्ट्रीय चळवळ, महाराष्ट्र, भारत आणि जागतिक भूगोल – महाराष्ट्र, भारत आणि जगाचा भौतिक, सामाजिक, आर्थिक भूगोल.

महाराष्ट्र आणि भारत – राजकारण आणि प्रशासन – राज्यघटना, राजकीय व्यवस्था, पंचायती राज, नगर प्रशासन, सार्वजनिक धोरण, हक्क मुद्दे, आर्थिक आणि सामाजिक विकास.

पर्यावरणीय पर्यावरणशास्त्र, जैवविविधता आणि हवामान बदल, सामान्य विज्ञान यावर सामान्य समस्या

CSAT

समजून घ्या

पारस्परिक आणि संप्रेषण कौशल्ये

तार्किक तर्क आणि विश्लेषणात्मक क्षमता.

निर्णय घेणे आणि समस्या सोडवणे.

सामान्य मानसिक क्षमता आणि मूलभूत परिमाणात्मक क्षमता

8) एमपीएससी भरती निकाल – MPSC Result

एमपीएससी भरतीचा निकाल अधिकृत वेबसाइटवर https://mpsc.gov.in/ स्कोरकार्ड म्हणून घोषित केला जाईल. स्कोअरकार्डमध्ये विविध गुणपत्रिकेत मिळविलेले गुण आणि एकूण गुण असतील. या चरणांचे अनुसरण करून प्रत्येक चरणानंतर एमपीएससीचे निकाल तपासले जाऊ शकतात:

• एमपीएससीच्या अधिकृत वेबसाइटवर लॉग इन करा.
• योग्य निकाल दुव्यावर क्लिक करा.
• अर्जदारांना त्यांचा निकाल तपासण्यासाठी त्यांचा अर्ज / रोल नंबर प्रविष्ट करावा लागतो.
• एक स्कोअर कार्ड दिसेल जे जतन करणे आवश्यक आहे. या सॉफ्ट कॉपीचे एक प्रिंट आउट घ्या.

निकाल घोषित करण्यापूर्वी कमिशन अस्थायी उत्तर कुंजी प्रकाशित केली जाईल. उमेदवार या क्षमतेच्या अंदाजासाठी ही की वापरू शकतात. निकाल जाहीर झाल्यानंतर निवडलेल्या उमेदवारांनी मुख्य परीक्षेस हजेरी लावावी.

9) एमपीएससी भरती निवड प्रक्रिया | MPSC Recruitment Process

एमपीएससी भर्ती ही यूपीएससी प्रमाणेच 3 स्तरीय परीक्षा आहे. प्रवेश घेण्यासाठी, व्यक्तींना प्राथमिक परीक्षा, मेन्स परीक्षा आणि मुलाखत घ्यावी लागेल.

संपूर्ण प्रक्रिया थोडक्यात खाली वर्णन केली आहेः

प्राथमिक परीक्षा: राज्य सेवा परीक्षेचा हा पहिला टप्पा आहे. अर्जदारांना एकाच सत्रात आयोजित दोन वस्तुनिष्ठ प्रकारच्या कागदपत्रांसाठी हजर रहावे लागेल. कट ऑफ साफ करणा Those्यांची पुढील परीक्षेसाठी निवड केली जाईल.

मुख्य परीक्षा: या टप्प्यात, उमेदवारांना विविध वर्णनात्मक प्रकारचा पेपर द्यावा लागतो. यात त्यांनी निवडलेल्या वैकल्पिक विषयांचा देखील समावेश असेल. या टप्प्यात मिळालेल्या गुणांचा उपयोग मुलाखतीच्या फेरीसाठी गुणवत्ता यादी तयार करण्यासाठी केला जाईल.

शारिरीक चाचणी: हा टप्पा फक्त काही पदांसाठीच अनिवार्य असून मुख्य परीक्षा झाल्यानंतर घेण्यात येईल.

मुलाखत: परीक्षेचा हा अंतिम टप्पा आहे ज्यामध्ये अर्जदारांना पॅनेलसमोर हजर व्हावे लागेल आणि संपूर्ण परीक्षेच्या प्रक्रियेद्वारे स्वत: विषयी आणि विषयांच्या परीक्षेत प्रश्नांची उत्तरे द्यावी लागतील.

• एमपीएससी मेन्स परीक्षेस पात्र ठरलेल्या उमेदवारांना ‘मुलाखत’ फेरीसाठी बोलावले जाते. एमपीएससीने नेमलेल्या मंडळामार्फत उमेदवारांची मुलाखत घेतली जाते. मुलाखतदाराद्वारे खाली दिलेली मुख्य फील्ड खाली दिली आहेत.
• उमेदवाराची मुलाखत एका मंडळामार्फत केली जाईल, ज्याच्याकडे उमेदवाराच्या कारकीर्दीची नोंद असेल आणि उमेदवाराने अर्ज भरलेल्या इच्छेसंबंधांची नोंद केली असेल.
• सक्षम आणि निःपक्षपाती पर्यवेक्षक मंडळामार्फत राज्य सेवेतील करिअरसाठी उमेदवाराची वैयक्तिक योग्यता तपासणे हे मुलाखतीचे उद्दीष्ट आहे.
• व्यक्तिमत्त्व चाचणीमध्ये, त्यांच्या शैक्षणिक अभ्यासाव्यतिरिक्त, उमेदवारांना त्यांच्या राज्यात आणि बाहेरील घडामोडींची माहिती असणे आवश्यक आहे.
• मुलाखत हे उद्दीष्टात्मक संभाषण आहे ज्यात उमेदवाराचे मानसिक गुण आणि विश्लेषणात्मक क्षमता एक्सप्लोर करण्यासाठी आहे.

MPSC FAQ in Marathi