थायरॉईड म्हणजे काय? – Thyroid Mhanje Kay
Table of Contents
थायरॉईड हा एक लहान, फुलपाखराच्या आकाराचा ग्रंथी आहे जो मानेच्या पुढील भागात, श्वासनलिका भोवती गुंडाळलेला असतो. हे एंडोक्राइन सिस्टीमचा एक महत्त्वाचा भाग आहे, जो शरीरात हार्मोन्स स्रावित करण्यास जबाबदार आहे.
थायरॉईड ग्रंथी दोन मुख्य हार्मोन्स तयार करते:
- थायरॉक्सिन (T4): हा सर्वात जास्त प्रमाणात तयार होणारा थायरॉईड हार्मोन आहे. शरीरातील चयापचय नियंत्रित करण्यात T4 महत्त्वाची भूमिका बजावते.
- ट्रायोडोथायरोनिन (T3): हा थायरॉईड हार्मोन अधिक सक्रिय आहे. T3 शरीरातील अनेक प्रक्रिया नियंत्रित करतो, जसे की तापमान नियंत्रण, हृदय गती आणि शरीराची ऊर्जेचा वापर.
थायरॉईड हार्मोन्स शरीरातील अनेक महत्त्वपूर्ण कार्ये नियंत्रित करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात, जसे की:
- चयापचय: थायरॉईड हार्मोन्स शरीर कॅलरी कशा प्रकारे वापरते ते नियंत्रित करतात.
- विकास आणि विकास: थायरॉईड हार्मोन्स मुले आणि किशोरवयीन मुलांमध्ये सामान्य वाढ आणि विकासासाठी आवश्यक आहेत.
- हृदय गती: थायरॉईड हार्मोन्स हृदय गती नियंत्रित करतात.
- तापमान नियंत्रण: थायरॉईड हार्मोन्स शरीराचे तापमान नियंत्रित करतात.
- स्नायू कार्य: थायरॉईड हार्मोन्स स्नायूंच्या कार्यक्षमतेसाठी आवश्यक आहेत.
- मेंदूची कार्यक्षमता: थायरॉईड हार्मोन्स विचार आणि स्मृतीसाठी आवश्यक आहेत.
जर थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉईड हार्मोन्स तयार करत नाही, तर त्याला हायपोथायरॉईडिझम म्हणतात. हायपोथायरॉईडिझमची लक्षणे अशक्तपणा, थकवा, वजन वाढ, आणि कोरडे त्वचा यांचा समावेश असतो.
जर थायरॉईड ग्रंथी खूप जास्त थायरॉईड हार्मोन्स तयार करते, तर त्याला हायपरथायरॉईडिझम म्हणतात. हायपरथायरॉईडिझमची लक्षणे वजन कमी होणे, चडचड, घाम येणे आणि हृदय धडधडणे यांचा समावेश असतो.
हाइपोथायरॉईडिझम आणि हायपरथायरॉईडिझम दोन्ही रोग औषधांनी उपचार करता येतात. जर तुम्हाला थायरॉईड ग्रंथीशी संबंधित समस्या असल्याची शंका असेल तर तुम्ही डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. डॉक्टर रोग निदान करण्यासाठी रक्त चाचण्या आणि इतर चाचण्या करू शकतात आणि आवश्यक उपचार सुचवू शकतात.
थायरॉईड कशामुळे होतो
थायरॉईड हा एक अंतःस्रावी ग्रंथी आहे जो मानेच्या पुढील भागात, श्वासनलिका भोवती गुंडाळलेला असतो. हा ग्रंथी थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) या दोन हार्मोन्सचा स्राव करतो. हे हार्मोन्स शरीरातील चयापचय, वाढ आणि विकास, हृदय गती, तापमान नियंत्रण आणि स्नायू आणि मेंदूच्या कार्यासाठी आवश्यक आहेत.
थायरॉईड रोग दोन प्रकारचे असतात:
- हायपोथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करत नाही.
- हायपरथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी जास्त थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करते.
थायरॉईड रोगाची अनेक कारणे असू शकतात, ज्यात हे समाविष्ट आहे:
- स्वयंपरिवर्तन: थायरॉईड ग्रंथीच्या पेशी स्वयंप्रतिकार प्रणालीद्वारे हल्ला केल्या जातात आणि नष्ट केल्या जातात.
- आयोडीनची कमतरता: आहारात पुरेसे आयोडीन नसल्यास थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करू शकत नाही.
- गर्भधारणा: गर्भधारणेदरम्यान, थायरॉईड ग्रंथी थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्सचे उत्पादन वाढवते.
- काही औषधे: काही औषधे थायरॉईड ग्रंथीच्या कार्यावर परिणाम करू शकतात.
- रेडिएशन थेरपी: थायरॉईड ग्रंथीवर रेडिएशन थेरपी केल्याने थायरॉईड ग्रंथीचे कार्य प्रभावित होऊ शकते.
थायरॉईड रोगाची लक्षणे वय, लिंग आणि रोगाच्या प्रकारावर अवलंबून बदलतात. तथापि, सामान्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- हायपोथायरॉईडिझम:
- थकवा
- वजन वाढणे
- कोरडी त्वचा
- केस गळणे
- मंद हृदय गती
- मंद बोलणे
- बद्धकोष्ठता
- हायपरथायरॉईडिझम:
- वजन कमी होणे
- चडचड
- घाम येणे
- हृदय धडधडणे
- चिडचिड
- कमी झोप
- पातळ केस
जर तुम्हाला थायरॉईड रोगाची लक्षणे दिसल्यास, तुम्ही डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. डॉक्टर थायरॉईड ग्रंथीचे कार्य तपासण्यासाठी रक्त चाचण्या आणि इतर चाचण्या करू शकतात. निदान झाल्यावर, डॉक्टर योग्य उपचार सुचवू शकतात.
थायरॉईड रोगांचे उपचार रोगाच्या प्रकारावर अवलंबून बदलतात. हायपोथायरॉईडिझमसाठी, डॉक्टर थायरॉक्सिन (T4) हार्मोनचे पूरक आहार देऊ शकतात. हायपरथायरॉईडिझमसाठी, डॉक्टर रेडिओएक्टिव्ह आयोडीन थेरपी, थायरॉक्सिन (T4) हार्मोनचे पूरक आहार किंवा थायरॉईड ग्रंथी काढून टाकण्याची शस्त्रक्रिया सुचवू शकतात.
थायरॉईड बरा होतो का
थायरॉईड रोग बरा होतो की नाही हे रोगाच्या प्रकारावर अवलंबून असते.
- हायपोथायरॉईडिझम: हायपोथायरॉईडिझमचा उपचार थायरॉक्सिन (T4) हार्मोनचे पूरक आहार देऊन केला जातो. जर हायपोथायरॉईडिझमचे कारण स्वयंप्रतिकार प्रणालीतील बिघाड असेल, तर हा बिघाड बरा होण्याची शक्यता कमी असते. तथापि, थायरॉक्सिन (T4) हार्मोनचे पूरक आहार घेतल्याने हायपोथायरॉईडिझमची लक्षणे कमी होऊ शकतात आणि रुग्णाची सामान्य आरोग्य स्थिती सुधारू शकते.
- हायपरथायरॉईडिझम: हायपरथायरॉईडिझमचा उपचार रेडिओएक्टिव्ह आयोडीन थेरपी, थायरॉक्सिन (T4) हार्मोनचे पूरक आहार किंवा थायरॉईड ग्रंथी काढून टाकण्याची शस्त्रक्रिया करून केला जाऊ शकतो. जर हायपरथायरॉईडिझमचे कारण स्वयंप्रतिकार प्रणालीतील बिघाड असेल, तर रेडिओएक्टिव्ह आयोडीन थेरपीमुळे हा बिघाड बरा होण्याची शक्यता असते.
जर थायरॉईड रोगाची लक्षणे गंभीर असतील किंवा त्यावर उपचार केल्याने लक्षणे कमी होत नसतील तर, थायरॉईड ग्रंथी काढून टाकण्याची शस्त्रक्रिया करणे आवश्यक असू शकते. थायरॉईड ग्रंथी काढून टाकल्याने रुग्णाला थायरॉक्सिन (T4) हार्मोनचे पूरक आहार घेणे आवश्यक असते.
एकंदरीत, थायरॉईड रोग बरा होतो की नाही हे रोगाच्या प्रकारावर आणि रोगाचा प्रसार किती झाला आहे यावर अवलंबून असते. तथापि, योग्य उपचार घेतल्याने थायरॉईड रोगाची लक्षणे कमी होऊ शकतात आणि रुग्णाची सामान्य आरोग्य स्थिती सुधारू शकते.
महिलांची थायरॉईड समस्या लक्षणे काय आहेत
महिलांमध्ये थायरॉईड समस्या ही एक सामान्य समस्या आहे. जगभरात सुमारे 12% महिलांना थायरॉईड समस्या असल्याचा अंदाज आहे.
महिलांमध्ये थायरॉईड समस्या दोन प्रकारच्या असतात:
- हायपोथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉक्सिन हार्मोन तयार करत नाही.
- हायपरथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी जास्त थायरॉक्सिन हार्मोन तयार करते.
महिलांमध्ये थायरॉईड समस्यांची लक्षणे वय, लिंग आणि रोगाच्या प्रकारावर अवलंबून बदलतात. तथापि, काही सामान्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
हायपोथायरॉईडिझम
- थकवा
- वजन वाढणे
- कोरडी त्वचा
- केस गळणे
- मंद हृदय गती
- मंद बोलणे
- बद्धकोष्ठता
- मासिक पाळीच्या समस्या
- बांझपणा
हायपरथायरॉईडिझम
- वजन कमी होणे
- चडचड
- घाम येणे
- हृदय धडधडणे
- चिडचिड
- कमी झोप
- केस गळणे
- मासिक पाळीच्या समस्या
- गर्भधारणेतील समस्या
जर तुम्हाला यापैकी कोणतीही लक्षणे दिसल्यास, तुम्ही डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. डॉक्टर थायरॉईड ग्रंथीचे कार्य तपासण्यासाठी रक्त चाचण्या आणि इतर चाचण्या करू शकतात. निदान झाल्यावर, डॉक्टर योग्य उपचार सुचवू शकतात.
थायरॉईड समस्यांवर उपचार केल्याने लक्षणे कमी होऊ शकतात आणि रुग्णाची सामान्य आरोग्य स्थिती सुधारू शकते.
थायरॉईडची लक्षणे
थायरॉईड ही एक लहान, फुलपाखराच्या आकाराची ग्रंथी आहे जी मानेच्या पुढील भागात, श्वासनलिका भोवती गुंडाळलेली असते. ही ग्रंथी थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) या दोन हार्मोन्सचा स्राव करतो. हे हार्मोन्स शरीरातील चयापचय, वाढ आणि विकास, हृदय गती, तापमान नियंत्रण आणि स्नायू आणि मेंदूच्या कार्यासाठी आवश्यक आहेत.
थायरॉईड रोग दोन प्रकारचे असतात:
- हायपोथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करत नाही.
- हायपरथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी जास्त थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करते.
थायरॉईड रोगाची लक्षणे वय, लिंग आणि रोगाच्या प्रकारावर अवलंबून बदलतात. तथापि, काही सामान्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
हायपोथायरॉईडिझम
- थकवा
- वजन वाढणे
- कोरडी त्वचा
- केस गळणे
- मंद हृदय गती
- मंद बोलणे
- बद्धकोष्ठता
- मासिक पाळीच्या समस्या
- बांझपणा
हायपरथायरॉईडिझम
- वजन कमी होणे
- चडचड
- घाम येणे
- हृदय धडधडणे
- चिडचिड
- कमी झोप
- केस गळणे
- मासिक पाळीच्या समस्या
- गर्भधारणेतील समस्या
इतर लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- हायपोथायरॉईडिझम:
- स्नायू दुखणे
- स्मृती समस्या
- चिंता
- नैराश्य
- मूड स्विंग
- डोकेदुखी
- पाठदुखी
- संधिवात
- मासिक पाळीतील अनियमितता
- बांझपणा
- हायपरथायरॉईडिझम:
- अनियमित मासिक पाळी
- गर्भधारणेदरम्यान समस्या
- पुरळ
- दृष्टी समस्या
- हात आणि पाय थरथरणे
- हातापायांमध्ये वेदना
- स्नायू कमकुवतपणा
- लठ्ठपणा
जर तुम्हाला यापैकी कोणतीही लक्षणे दिसल्यास, तुम्ही डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. डॉक्टर थायरॉईड ग्रंथीचे कार्य तपासण्यासाठी रक्त चाचण्या आणि इतर चाचण्या करू शकतात. निदान झाल्यावर, डॉक्टर योग्य उपचार सुचवू शकतात.
थायरॉईड समस्यांवर उपचार केल्याने लक्षणे कमी होऊ शकतात आणि रुग्णाची सामान्य आरोग्य स्थिती सुधारू शकते.
थायरॉईड वर उपाय
थायरॉईड हा एक अंतःस्रावी ग्रंथी आहे जो मानेच्या पुढील भागात, श्वासनलिका भोवती गुंडाळलेला असतो. हा ग्रंथी थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) या दोन हार्मोन्सचा स्राव करतो. हे हार्मोन्स शरीरातील चयापचय, वाढ आणि विकास, हृदय गती, तापमान नियंत्रण आणि स्नायू आणि मेंदूच्या कार्यासाठी आवश्यक आहेत.
थायरॉईड रोग दोन प्रकारचे असतात:
- हायपोथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करत नाही.
- हायपरथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी जास्त थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करते.
थायरॉईड रोगांचे उपचार रोगाच्या प्रकारावर अवलंबून बदलतात. हायपोथायरॉईडिझमसाठी, डॉक्टर थायरॉक्सिन (T4) हार्मोनचे पूरक आहार देऊ शकतात. हायपरथायरॉईडिझमसाठी, डॉक्टर रेडिओएक्टिव्ह आयोडीन थेरपी, थायरॉक्सिन (T4) हार्मोनचे पूरक आहार किंवा थायरॉईड ग्रंथी काढून टाकण्याची शस्त्रक्रिया सुचवू शकतात.
थायरॉईड रोगांचे काही घरगुती उपाय देखील आहेत जे लक्षणे कमी करण्यास मदत करू शकतात. हे उपाय खालीलप्रमाणे आहेत:
हायपोथायरॉईडिझमसाठी
- आयोडीनयुक्त पदार्थांचे सेवन वाढवा. आयोडीन थायरॉक्सिन हार्मोनच्या निर्मितीसाठी आवश्यक आहे. आयोडीनयुक्त पदार्थांमध्ये सीफूड, दूध, अंडी आणि ब्रेड यांचा समावेश होतो.
- वजन कमी करा. वजन कमी केल्याने थायरॉक्सिन हार्मोनची कार्यक्षमता सुधारण्यास मदत होऊ शकते.
- नियमित व्यायाम करा. नियमित व्यायाम केल्याने थायरॉक्सिन हार्मोनच्या कार्यक्षमता सुधारण्यास मदत होऊ शकते.
हायपरथायरॉईडिझमसाठी
- कमी तीव्रतेचा व्यायाम करा. कमी तीव्रतेचा व्यायाम केल्याने थायरॉक्सिन हार्मोनच्या कार्यक्षमता कमी करण्यास मदत होऊ शकते.
- भरपूर विश्रांती घ्या. भरपूर विश्रांती घेतल्यास थायरॉक्सिन हार्मोनच्या कार्यक्षमता कमी करण्यास मदत होऊ शकते.
- तणाव कमी करा. तणाव कमी केल्याने थायरॉक्सिन हार्मोनच्या कार्यक्षमता कमी करण्यास मदत होऊ शकते.
हे घरगुती उपाय केवळ लक्षणे कमी करण्यास मदत करू शकतात. थायरॉईड रोगांचे निदान आणि उपचार करण्यासाठी नेहमी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
थायरॉईड ची गोळी – थायरॉईड टॅब्लेट (Thyroid Tablet)
थायरॉईड ग्रंथीचे कार्य नियंत्रित करण्यासाठी वापरली जाणारी गोळी म्हणजे थायरॉईड टॅब्लेट (Thyroid Tablet). या गोळ्या थायरॉईड हार्मोन्सची कृत्रिम आवृत्ती असतात आणि त्यांचे सेवन केल्याने, थायरॉईड ग्रंथीचे कार्य सामान्य ठेवण्यास मदत होते.
या गोळ्यांची आवश्यकता असणारी 2 प्रकारची मुख्य थायरॉईड समस्या आहेत:
- हायपोथायरॉईडिझम: हायपोथायरॉईडिझमच्या बाबतीत, थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉईड हार्मोन तयार करत नाही. यामुळे थकवा, वजन वाढणे, कोरडी त्वचा, केस गळणे, मंद हृदय गती आणि मंद बोलणे यासारख्या लक्षणांचा समावेश असतो. हायपोथायरॉईडिझमवर उपचार करण्यासाठी, थायरॉक्सिन हार्मोनची कृत्रिम आवृत्ती असलेल्या गोळ्यांची आवश्यकता असते.
- हायपरथायरॉईडिझम: हायपरथायरॉईडिझमच्या बाबतीत, थायरॉईड ग्रंथी जास्त थायरॉईड हार्मोन तयार करते. यामुळे वजन कमी होणे, चडचड, घाम येणे, हृदय धडधडणे, चिडचिड आणि कमी झोप यासारख्या लक्षणांचा समावेश असतो. हायपरथायरॉईडिझमवर उपचार करण्यासाठी, रेडिओएक्टिव्ह आयोडीन थेरपी किंवा शस्त्रक्रिया यासारख्या इतर उपचारांसोबत थायरॉईड हार्मोन कमी करण्यासाठी गोळ्यांची गरज असू शकते.
थायरॉईड टॅब्लेट्स खालील ब्रँड नावांमध्ये उपलब्ध आहेत:
- Levothyroxine
- Synthroid
- Unithroid
- Levoxyl
- Tirosint
या सर्व गोळ्या थायरॉक्सिन हार्मोनच्या कृत्रिम आवृत्ती आहेत आणि त्यांचे कार्य समान आहे. तथापि, ब्रँड, डोस आणि किंमत यामध्ये फरक आहे. डॉक्टर तुमच्या विशिष्ट गरजांनुसार कोणती गोळी उपयुक्त आहे ते ठरवतील.
थायरॉईड टॅब्लेट्स वापरण्यापूर्वी, लक्षात ठेवण्यासारखे काही महत्वाचे मुद्दे आहेत:
- गोळी सकाळी उपाशीपोटी घ्यावी.
- गोळी घेतल्यानंतर एक तासभर काहीही खाऊ नये.
- गोळीचे प्रमाण प्रत्येक रुग्णाच्या गरजेनुसार वेगवेगळे असते. डॉक्टर तुमच्या थायरॉईडची कार्यक्षमता तपासून गोळीचे प्रमाण ठरवतील.
- गोळी घेत असताना काही दुष्परिणाम होऊ शकतात, जसे की थकवा, मळमळ, उलट्या, पोटदुखी, सर्दी आणि डोकेदुखी.
- जर तुम्हाला गोळी घेत असताना कोणतेही दुष्परिणाम जाणवत असतील तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
- थायरॉईड टॅब्लेट्स आयुष्यभर घ्याव्या लागू शकतात.
- थायरॉक्सिन हार्मोनची पातळी नियमितपणे तपासून घेणे आवश्यक आहे जेणेकरून गोळीचे प्रमाण योग्य राहील.
जर तुम्हाला थायरॉईड समस्या असल्याची शंका असेल तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. डॉक्टर रक्त चाचण्या आणि इतर चाचण्या करून थायरॉईडची कार्यक्षमता तपासतील आणि जर आवश्यक असेल तर उपयुक्त उपचार सुचवतील.
थायरॉईड आहार
थायरॉईड आहार म्हणजे थायरॉईड ग्रंथीच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असा आहार. थायरॉईड ग्रंथी ही एक लहान, फुलपाखराच्या आकाराची ग्रंथी आहे जी मानेच्या पुढील भागात, श्वासनलिका भोवती गुंडाळलेली असते. ही ग्रंथी थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) या दोन हार्मोन्सचा स्राव करतो. हे हार्मोन्स शरीरातील चयापचय, वाढ आणि विकास, हृदय गती, तापमान नियंत्रण आणि स्नायू आणि मेंदूच्या कार्यासाठी आवश्यक आहेत.
थायरॉईड रोगांचे दोन प्रकार आहेत:
- हायपोथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करत नाही.
- हायपरथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी जास्त थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करते.
थायरॉईड आहार हे थायरॉईड ग्रंथीच्या कार्यक्षमतेचे समर्थन करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. हे आहार खालील घटकांचा समावेश करतो:
- आयोडीनयुक्त पदार्थ: आयोडीन थायरॉक्सिन हार्मोनच्या निर्मितीसाठी आवश्यक आहे. आयोडीनयुक्त पदार्थांमध्ये सीफूड, दूध, अंडी आणि ब्रेड यांचा समावेश होतो.
- प्रोटीनयुक्त पदार्थ: प्रोटीन थायरॉक्सिन हार्मोनच्या चयापचयासाठी आवश्यक आहे. प्रोटीनयुक्त पदार्थांमध्ये मांस, मासे, अंडी, दुग्धजन्य पदार्थ आणि कडधान्ये यांचा समावेश होतो.
- फायबरयुक्त पदार्थ: फायबर चयापचयला सुधारण्यास मदत करू शकते. फायबरयुक्त पदार्थांमध्ये फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्ये आणि कडधान्ये यांचा समावेश होतो.
- अँटिऑक्सिडंट्सयुक्त पदार्थ: अँटिऑक्सिडंट्स पेशींचे नुकसान टाळण्यास मदत करू शकतात. अँटिऑक्सिडंट्सयुक्त पदार्थांमध्ये फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्ये आणि कडधान्ये यांचा समावेश होतो.
थायरॉईड आहारातून टाळावयाच्या पदार्थांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल समस्या निर्माण करणारे पदार्थ: या पदार्थांमध्ये कॉफी, चॉकलेट, कोका-कोला आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ यांचा समावेश होतो.
- गोइट्रोजेनिक पदार्थ: गोइट्रोजेनिक पदार्थ थायरॉईड ग्रंथीला सूजवू शकतात. गोइट्रोजेनिक पदार्थांमध्ये ब्रोकोली, फुलकोबी, काकडी आणि कांदा यांचा समावेश होतो.
थायरॉईड आहारामुळे थायरॉईड ग्रंथीच्या कार्यक्षमतेचे समर्थन होऊ शकते आणि थायरॉईड समस्यांचे लक्षणे कमी होऊ शकतात. तथापि, थायरॉईड समस्यांवर उपचार करण्यासाठी थायरॉईड औषधे घेणे आवश्यक आहे.
थायरॉईड मुळे काय त्रास होतो?
थायरॉईड हा एक अंतःस्रावी ग्रंथी आहे जो मानेच्या पुढील भागात स्थित आहे. हा ग्रंथी थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) या दोन हार्मोन्सचा स्राव करतो. हे हार्मोन्स शरीरातील चयापचय, वाढ आणि विकास, हृदय गती, तापमान नियंत्रण आणि स्नायू आणि मेंदूच्या कार्यासाठी आवश्यक आहेत.
थायरॉईड रोगांचे दोन प्रकार आहेत:
- हायपोथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करत नाही. यामुळे थकवा, वजन वाढणे, कोरडी त्वचा, केस गळणे, मंद हृदय गती आणि मंद बोलणे यासारख्या लक्षणांचा समावेश असतो.
- हायपरथायरॉईडिझम: या स्थितीत, थायरॉईड ग्रंथी जास्त थायरॉक्सिन (T4) आणि ट्रायओडोथायरोनिन (T3) हार्मोन्स तयार करते. यामुळे वजन कमी होणे, चडचड, घाम येणे, हृदय धडधडणे, चिडचिड आणि कमी झोप यासारख्या लक्षणांचा समावेश असतो.
थायरॉईड ची लक्षणे काय आहेत?
थायरॉईड रोगांची लक्षणे रोगाच्या प्रकारावर अवलंबून असतात.
हायपोथायरॉईडिझमची लक्षणे:
- थकवा
- वजन वाढणे
- कोरडी त्वचा
- केस गळणे
- मंद हृदय गती
- मंद बोलणे
- स्नायू दुखणे
- बद्धकोष्ठता
- मूड बदलणे
- एकाग्रता कमी होणे
हायपरथायरॉईडिझमची लक्षणे:
- वजन कमी होणे
- चडचड
- घाम येणे
- हृदय धडधडणे
- चिडचिड
- कमी झोप
- अतिसार
- हात पाय थरथरणे
- मासिक पाळी अनियमित होणे
मी माझी TSH पातळी लवकर कशी कमी करू शकतो?
TSH ही थायरॉईड-उत्तेजक हार्मोन आहे. TSH चे प्रमाण जास्त असल्यास, हे हायपोथायरॉईडिझमचे लक्षण असू शकते. TSH पातळी कमी करण्यासाठी, तुम्हाला थायरॉक्सिनची औषधे घ्यावी लागू शकतात. थायरॉक्सिनची औषधे घेण्याची सुरुवात करताना, तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांशी बोलले पाहिजे.
थायरॉईडचा वजनावर कसा परिणाम होतो?
थायरॉईड हार्मोन्स शरीरातील चयापचयावर परिणाम करतात. हायपोथायरॉईडिझममध्ये, थायरॉईड ग्रंथी पुरेसे थायरॉक्सिन हार्मोन तयार करत नाही. यामुळे चयापचय मंद होते आणि वजन वाढण्याचा धोका वाढतो. हायपरथायरॉईडिझममध्ये, थायरॉईड ग्रंथी जास्त थायरॉक्सिन हार्मोन तयार करते. यामुळे चयापचय वाढते आणि वजन कमी होण्याचा धोका वाढतो.
थायरॉईड रोगामुळे वजनात बदल होऊ शकतो. तथापि, थायरॉईड रोगाशिवाय देखील वजनात बदल होऊ शकतो. जर तुम्हाला वजनात बदल होण्याची चिंता असेल, तर तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांशी बोलले पाहिजे.
थायरॉईड औषधांमुळे वजन वाढू शकते का?
होय, थायरॉईड औषधांमुळे वजन वाढू शकते. थायरॉईड औषधे थायरॉक्सिन हार्मोनचे प्रमाण वाढवतात. थायरॉक्सिन हार्मोन चयापचयला गती देते, ज्यामुळे वजन कमी होऊ शकते. तथापि, काही लोकांमध्ये, थायरॉक्सिन हार्मोनचे प्रमाण जास्त होणे वजन वाढू शकते. हे अतिरिक्त वजन पाणी धारणा, स्नायू वाढ किंवा चरबी वाढ यामुळे होऊ शकते.
अतिक्रियाशील थायरॉईड वजन कमी करू शकते का?
होय, अतिक्रियाशील थायरॉईड वजन कमी करू शकतो. हायपरथायरॉईडिझममध्ये, थायरॉईड ग्रंथी जास्त थायरॉक्सिन हार्मोन तयार करते. थायरॉक्सिन हार्मोन चयापचयला गती देते, ज्यामुळे वजन कमी होऊ शकते. हायपरथायरॉईडिझम असलेल्या लोकांना सहसा भूक कमी असते आणि ते जास्त ऊर्जा वापरतात. यामुळे ते सहजपणे वजन कमी करू शकतात.
थायरॉईड औषध सुरू केल्यानंतर किती दिवसांनी माझे वजन कमी होईल?
तुम्ही तुमची थायरॉईड औषधे सुरू केल्यानंतर तुमचे वजन कमी होण्यास किती दिवस लागतील हे तुमच्या वैयक्तिक परिस्थितीवर अवलंबून असते. तुमच्याकडे हायपोथायरॉईडिझम असेल तर, तुमचे वजन कमी होण्यास सहसा काही आठवडे किंवा महिने लागू शकतात. तुमच्याकडे हायपरथायरॉईडिझम असेल तर, तुमचे वजन कमी होण्यास सहसा काही दिवस किंवा आठवडे लागू शकतात.
लेव्होथायरॉक्सिनने तुमचे वजन वाढते का?
होय, लेव्होथायरॉक्सिनने तुमचे वजन वाढू शकते. लेव्होथायरॉक्सिन ही थायरॉक्सिन हार्मोनची एक कृत्रिम आवृत्ती आहे. लेव्होथायरॉक्सिनचा वापर हायपोथायरॉईडिझमच्या उपचारासाठी केला जातो. तथापि, काही लोकांमध्ये, लेव्होथायरॉक्सिनचे प्रमाण जास्त होणे वजन वाढू शकते.
तुमची थायरॉईड औषधे समायोजित करणे आवश्यक आहे हे तुम्हाला कसे कळेल?
तुमची थायरॉईड औषधे समायोजित करणे आवश्यक आहे हे तुम्हाला कळेल अशा काही गोष्टी येथे आहेत:
- तुम्हाला तुमच्या लक्षणांमध्ये बदल दिसतो, जसे की थकवा, वजन वाढणे किंवा वजन कमी होणे
- तुमच्या TSH पातळीमध्ये बदल दिसतो
- तुमच्या हृदय गती किंवा रक्तदाबात बदल दिसतो
जर तुम्हाला यापैकी कोणतीही लक्षणे दिसली तर, तुमच्या डॉक्टरांशी बोलले पाहिजे. ते तुमच्या थायरॉईड औषधांच्या पातळीचे मूल्यांकन करू शकतात आणि आवश्यक असल्यास ते समायोजित करू शकतात.
पुढे वाचा: