इंग्रज भारतात कधी आले? – Engraj Bhartat Kadhi Aale
Table of Contents
ब्रिटिश भारतात अचानक एका वेळी आले नाहीत. त्यांचे आगमन एक दीर्घकालीन प्रक्रिया होती आणि त्याला वेगवेगळ्या टप्प्यांचा समावेश आहे. सामान्यतः तीन प्रमुख टप्पे ओळखल्या जातात:
१. प्रारंभिक व्यापार:
- १५९९: इंग्लंडच्या रानीनं एलिझबेथ I ने ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीला व्यापार करण्यासाठी परवाना दिला.
- १६०८: विल्यम हॉकिन्स नावाच्या ब्रिटिश व्यापाऱ्यानं सूरतमध्ये ईस्ट इंडिया कंपनीसाठी पहिली व्यापार वसाहत स्थापन केली.
- १७व्या शतकात: ईस्ट इंडिया कंपनीनं भारतात विविध ठिकाणी व्यापार वसाहती स्थापन केल्या, जसे की मद्रास (चेन्नई), मुंबई आणि कलकत्ता.
२. राजकीय सत्ता कमी करणे आणि प्रादेशिक नियंत्रण:
- १८व्या शतकात: मुघल साम्राज्याच्या पतनाबरोबरच, ईस्ट इंडिया कंपनीनं स्थानिक राज्यकर्तांशी केलेल्या युद्धां आणि करारांमार्फत त्यांच्या साम्राज्याचा विस्तार केला.
- १७५७: प्लासीच्या लढाईनंतर फ्रेंच इंडिया मधील मोठ्या प्रभावाला बट्टा लगावला.
- १८५७: भारतीय बंडखोरीनंतर ईस्ट इंडिया कंपनीच्या सत्तेला अंत येऊन ब्रिटिश राजवट सुरू झाली.
३. ब्रिटिश राजवट:
- १८५८ – १९४७: ब्रिटिश राजवट अख्खे भारतीय उपखंडावर नियंत्रण ठेवून होता. या काळात ब्रिटिशांनी प्रशासन, संस्था आणि अर्थव्यवस्थामध्ये मोठे बदल केले.
- १९४७: भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर ब्रिटिश राजवट संपन्न झाली.
म्हणून, “इंग्रज भारतात कधी आले?” या प्रश्नाचे उत्तर गुंतागुंतीचे आहे. त्यांचे आगमन व्यापारी प्रयत्नांद्वारे सुरू झाले आणि अनेक दशकांच्या सैन्य आणि राजकीय कारवाईंमुळे हळूहळू संपूर्ण सत्तेच्या स्थापनेकडे वाटचाल पकडली.
इंग्रजांनी भारतावर किती वर्षे राज्य केले?
इंग्रजांनी भारतावर २३८ वर्षे राज्य केले. १६०८ मध्ये विल्यम हॉकिन्स नावाच्या ब्रिटिश व्यापाऱ्याने सूरतमध्ये ईस्ट इंडिया कंपनीसाठी पहिली व्यापार वसाहत स्थापन केली. १७५७ मध्ये प्लासीच्या लढाईनंतर ईस्ट इंडिया कंपनीने मुघल साम्राज्यावर नियंत्रण मिळवले आणि भारतातील त्यांची राजकीय सत्ता सुरू झाली. १८५८ मध्ये भारतीय बंडखोरीनंतर ईस्ट इंडिया कंपनीची सत्ता संपुष्टात आली आणि ब्रिटिश सरकारने भारतावर थेट नियंत्रण घेतले. १९४७ मध्ये भारत आणि पाकिस्तानच्या स्वातंत्र्यानंतर ब्रिटिश राजवट संपन्न झाली.
भारतातील ब्रिटिश राजवट
ब्रिटिश राजवटीचा भारतावर मोठा प्रभाव पडला. ब्रिटिशांनी भारतात आधुनिकीकरणाची अनेक कामे केली, जसे की रस्ते, रेल्वे आणि शिक्षणाची व्यवस्था. तथापि, ब्रिटिश राजवटीमुळे भारतीय समाजात अनेक समस्याही निर्माण झाल्या, जसे की गरिबी, भेदभाव आणि अत्याचार.
डच भारतात कधी आले?
डच भारतात १६०२ मध्ये आले. डच ईस्ट इंडिया कंपनीने भारतात व्यापार करण्यासाठी परवाना मिळवला आणि त्यांनी मद्रास (चेन्नई), कोचीन आणि बंगालमध्ये व्यापार वसाहती स्थापन केल्या. तथापि, १८व्या शतकात ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीच्या वाढत्या प्रभावामुळे डचांनी भारतातील आपली सत्ता गमावली.
भारतात आगमन झाल्यानंतर इंग्रजांनी कोणाकडून व्यापारी सवलती मिळवल्या.
इंग्रजांनी भारतात आगमन झाल्यानंतर त्यांनी मुघल साम्राज्यातील अनेक बादशहांकडून व्यापारी सवलती मिळवल्या. १६१५ मध्ये सर थॉमस रो या इंग्रज राजदूताने मुघल बादशहा जहांगीरकडून सूरतमध्ये व्यापारी सवलती मिळवल्या. त्यानंतर इंग्रजांनी भारतातील इतर शहरांमध्येही व्यापारी सवलती मिळवल्या.
भारतात आलेला पहिला इंग्रज
भारतात आलेला पहिला इंग्रज म्हणजे जोनाथन डीन. तो १६०८ मध्ये सूरतला आला होता. तो ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीचा प्रतिनिधी होता.
डचांनी भारतात आपला प्रभाव कसा वाढवला
डचांनी भारतात आपला प्रभाव वाढवण्यासाठी खालील गोष्टी केल्या:
- त्यांनी भारतात व्यापार करण्यासाठी अनेक व्यापार वसाहती स्थापन केल्या.
- त्यांनी भारतातील स्थानिक राज्यांशी राजकीय संबंध जोडले.
- त्यांनी भारतातील समुद्री व्यापारावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी नौदल उभारले.
भारतातील ब्रिटिश राजवटीचा पाया कोणत्या लढाईच्या विजयाने मजबूत झाला
भारतातील ब्रिटिश राजवटीचा पाया १७५७ मध्ये झालेल्या प्लासीच्या लढाईच्या विजयाने मजबूत झाला. या लढाईत ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीने बंगालच्या नवाब सिराजुद्दौलाचा पराभव केला. या विजयाने ब्रिटिशांना बंगालमध्ये पूर्ण नियंत्रण मिळाले आणि भारतातील त्यांची राजकीय सत्ता सुरू झाली.
पुढे वाचा:
- भारत स्वतंत्र कधी झाला?
- सोन्याचे भाव कधी कमी होतील?
- आषाढी एकादशी कधी आहे?
- गरुड पुराण कधी वाचावे?
- ताक कधी पिऊ नये?
- चंद्रग्रहण कधी आहे?
- ज्ञानेश्वर महाराज समाधी कधी घेतली?
- राष्ट्रीय स्टार्टअप दिवस कधी साजरा करतात?
- राष्ट्रीय महिला आयोगाची स्थापना कधी झाली?
- गर्भधारणेची लक्षणे कधी सुरू होतात?
- लहान बाळाला गुटी कधी द्यावी?
- बालिका दिन कधी असतो?
- लोकमान्य टिळकांनी शिवजयंती उत्सव कधी सुरू केला