महाराष्ट्र हे भारतातील एक महत्त्वाचे राज्य आहे. महाराष्ट्राचे क्षेत्रफळ 307,713 चौरस किलोमीटर आहे. महाराष्ट्र हे क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने भारतातील तिसरे मोठे राज्य आहे. महाराष्ट्राचे उत्तरेला मध्य प्रदेश, पूर्वेला छत्तीसगड, आग्नेयेला तेलंगणा, दक्षिणेला कर्नाटक आणि नैऋत्येला गोवा हे राज्ये आहेत. महाराष्ट्राचे पश्चिमेला अरबी समुद्र आहे.
महाराष्ट्राचे क्षेत्रफळ किती चौरस किलोमीटर आहे? – Maharashtrache Kshetraphal Kiti Ahe
Table of Contents
महाराष्ट्राचे क्षेत्रफळ खालीलप्रमाणे विभागले गेले आहे:
- पठार: महाराष्ट्राच्या एकूण क्षेत्रफळाच्या 60% पठारावर आहे. महाराष्ट्रातील पठार दख्खन पठाराचा एक भाग आहे.
- कोकण: महाराष्ट्राच्या एकूण क्षेत्रफळाच्या 25% कोकण किनारपट्टीवर आहे. कोकण हा महाराष्ट्रातील सर्वात सुंदर भाग आहे.
- मराठवाडा: महाराष्ट्राच्या एकूण क्षेत्रफळाच्या 15% मराठवाडा भागात आहे. मराठवाडा हा महाराष्ट्रातील सर्वात कमी लोकसंख्या असलेला भाग आहे.
महाराष्ट्रातील प्रमुख नद्या खालीलप्रमाणे आहेत:
- गोदावरी नदी: महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी नदी गोदावरी नदी आहे. ही नदी महाराष्ट्राच्या उत्तरेकडील मध्य प्रदेशात उगम पावते आणि दक्षिणेकडे वाहते.
- कृष्णा नदी: कृष्णा नदी ही महाराष्ट्रातील दुसर्‍या क्रमांकाची मोठी नदी आहे. ही नदी महाराष्ट्राच्या पूर्वेकडील कर्नाटकात उगम पावते आणि पश्चिमेकडे वाहते.
- भीमा नदी: भीमा नदी ही महाराष्ट्रातील तिसर्‍या क्रमांकाची मोठी नदी आहे. ही नदी महाराष्ट्राच्या दक्षिणेकडील कर्नाटकात उगम पावते आणि पश्चिमेकडे वाहते.
महाराष्ट्रातील प्रमुख पर्वतरांगा खालीलप्रमाणे आहेत:
- सह्याद्री पर्वतरांगा: सह्याद्री पर्वतरांगा ही महाराष्ट्राच्या पश्चिमेकडील भागात आहेत. या पर्वतरांगा महाराष्ट्राला अरबी समुद्रापासून वेगळ्या करतात.
- आंध्र पर्वतरांगा: आंध्र पर्वतरांगा ही महाराष्ट्राच्या पूर्वेकडील भागात आहेत. या पर्वतरांगा महाराष्ट्राला तेलंगणा आणि विदर्भ भागापासून वेगळ्या करतात.
महाराष्ट्रातील प्रमुख खनिज खालीलप्रमाणे आहेत:
- लोखंड: महाराष्ट्रातील लोखंडाचे खाणक्षेत्र लोणावळा, खंडाळा आणि माळशेज घाट परिसरात आहे.
- तांबे: महाराष्ट्रातील तांब्याचे खाणक्षेत्र चंद्रपूर, यवतमाळ आणि गडचिरोली परिसरात आहे.
- सोने: महाराष्ट्रातील सोन्याचे खाणक्षेत्र रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात आहे.
महाराष्ट्रातील प्रमुख उद्योग खालीलप्रमाणे आहेत:
- शेती: महाराष्ट्र हे एक कृषिप्रधान राज्य आहे. महाराष्ट्रात मुख्यतः भात, गहू, ऊस, कापूस, सोयाबीन, आणि तूर या पिकांची लागवड केली जाते.
- उद्योग: महाराष्ट्रात विविध प्रकारचे उद्योग आहेत. महाराष्ट्रातील प्रमुख उद्योगांमध्ये वस्त्रोद्योग, खाद्यपदार्थ उद्योग, रसायन उद्योग, आणि अभियांत्रिकी उद्योग यांचा समावेश होतो.
- पर्यटन: महाराष्ट्र हे एक लोकप्रिय पर्यटन स्थळ आहे. महाराष्ट्रातील प्रमुख पर्यटन स्थळांमध्ये मुंबई, पुणे, नाशिक, औरंगाबाद, रायगड, आणि सह्याद्री पर्वतरांगा यांचा समावेश होतो.
महाराष्ट्राचे क्षेत्रफळ हे राज्याच्या विविध प्रकारच्या नैसर्गिक साधनसंपत्तीसाठी महत्त्वाचे आहे. महाराष्ट्रात जंगल, नदी, तलाव, खनिजे इत्यादी नैसर्गिक साधनसंपत्ती मोठ्या प्रमाणात आहेत.
महाराष्ट्राचे क्षेत्रफळ हे राज्याच्या विविध प्रकारच्या संस्कृती आणि परंपरांसाठी देखील महत्त्वाचे आहे. महाराष्ट्रात हिंदू, मुस्लिम, जैन, ख्रिश्चन इत्यादी विविध धर्माचे लोक राहतात. महाराष्ट्रात अनेक प्राचीन मंदिरे, मशिदी, चर्च इत्यादी धार्मिक स्थळे आहेत.
पुढे वाचा: