नो कॉस्ट ईएमआय: वास्तव की मिथक? इथे ‘फुकट’ काहीही नाही… कृपया निवडण्यापूर्वी समजून घ्या, नाहीतर तुम्हाला किंमत मोजावी लागेल.
ही सुविधा खरंच मोफत आहे का? जाणून घ्या त्याबद्दलची सर्व माहिती
ग्राहकांना नो कॉस्ट ईएमआय सुविधा सोयीस्कर वाटते कारण यामध्ये त्यांना उत्पादनाची वास्तविक किंमत व्याजमुक्त ईएमआयच्या स्वरूपात द्यावी लागते. पण आरबीआयच्या म्हणण्यानुसार, जर तुम्ही कर्ज घेतले असेल तर तुम्हाला ते व्याजासह परत करावे लागेल. अशा परिस्थितीत नो कॉस्ट ईएमआयद्वारे व्याजाशिवाय कर्जाची परतफेड करण्याची सुविधा कशी आहे?
गृहोपयोगी वस्तू, मोबाईल, इलेक्ट्रॉनिक वस्तू इत्यादी खरेदी करताना ग्राहकांना अनेकदा नो कॉस्ट ईएमआयचा पर्याय दिला जातो. नो कॉस्ट ईएमआयद्वारे, ग्राहकाला व्याजमुक्त हप्त्यांमध्ये वस्तू खरेदी करण्याची सुविधा मिळते. हा करार ग्राहकांसाठी देखील फायदेशीर वाटतो कारण नो कॉस्ट ईएमआयच्या मदतीने ते आवश्यक वस्तू खरेदी करू शकतात आणि त्यांना एकरकमी किंमत द्यावी लागत नाही. ते शून्य टक्के व्याजाच्या सुविधेसह ईएमआय भरून उत्पादनाची किंमत सहजपणे देतात.
मात्र, शून्य टक्के व्याजाच्या बाबतीत रिझर्व्ह बँकेचे नियम म्हणतात की कर्जाच्या बाबतीत अशी कोणतीही सुविधा नाही. जर तुम्ही कर्ज घेतले असेल तर तुम्हाला ते व्याजासह परत करावे लागेल. अशा परिस्थितीत विचार करण्यासारखी गोष्ट म्हणजे ग्राहकांना नो कॉस्ट ईएमआयच्या नावावर व्याजमुक्त हप्ते भरण्याची सुविधा कशी मिळते? ही ऑफर फक्त ग्राहकांना आकर्षित करण्यासाठी आहे का? नो कॉस्ट ईएमआयचे गणित समजून घेऊ.
अशा प्रकारे तुम्हाला नो कॉस्ट ईएमआयमध्ये नफा मिळतो.
नो कॉस्ट ईएमआय ऑफर करण्यापूर्वीही कंपन्या त्या उत्पादनावर चांगली सूट घेतात. सवलत तुम्हाला ऑफर केलेल्या किंमतीमध्ये समाविष्ट केलेली नाही. उदाहरणासह समजून घ्या- समजा तुम्ही शोरूममधून २५ हजार रुपयांचा मोबाइल खरेदी करत आहात. तुम्ही विनाशुल्क EMI सुविधेचा लाभ घेऊन रु. 25,000 ची रक्कम EMI मध्ये रूपांतरित केली आहे. अशा परिस्थितीत, तुम्हाला वाटेल की उत्पादनाची अचूक किंमत तुमच्याकडून वसूल केली जात आहे. परंतु तुम्हाला ऑफर केलेली वास्तविक किंमत कंपनीने निर्मात्याकडून आधीच सवलत दिली असेल. कंपनीने 25000 रुपयांचा मोबाइल 18000 किंवा 20000 रुपयांना खरेदी केला असावा. अशा परिस्थितीत, जेव्हा कंपनी तुम्हाला ऑफर केलेल्या किंमतीवर EMI पर्याय देते, तेव्हा तिचे कोणतेही नुकसान होत नाही, उलट ते नफ्यातच राहते.
याशिवाय, जर सणासुदीच्या काळात त्या उत्पादनावर कोणतीही सूट किंवा ऑफर दिली गेली असेल, तर तुम्हाला ती सूट नो कॉस्ट ईएमआय दरम्यान मिळणार नाही. याचा अर्थ, जर एखाद्या उत्पादनाच्या विक्रीवर 10 टक्के किंवा 20 टक्के सूट दिली जात असेल, तर तुम्हाला ती सवलत मिळवण्यासाठी एकरकमी किंमत मोजावी लागेल. तुम्ही विनाशुल्क EMI सुविधेसह उत्पादन खरेदी केल्यास, तुम्हाला ती सूट मिळणार नाही. याशिवाय, नो कॉस्ट ईएमआयच्या सुविधेचा लाभ घेताना, तुमच्याकडून प्रक्रिया शुल्क देखील आकारले जाते. याशिवाय, 18% GST आणि व्याजावरील बँक सेवा शुल्क देखील तुमच्याकडून वसूल केले जाते.
शून्य टक्के व्याजावर RBI काय म्हणते?
या संदर्भात रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाचे नियम सांगतात की, कर्जाच्या बाबतीत मोफत लंच अशी कोणतीही गोष्ट नाही, म्हणजेच जर तुम्ही कर्ज घेतले असेल तर ते व्याजासह परत करावे लागेल. हेच कारण आहे की जेव्हा तुम्ही बँकेकडून कोणतेही कर्ज, वैयक्तिक कर्ज, गृह कर्ज किंवा वाहन कर्ज इत्यादी घेता तेव्हा तुमची ईएमआय व्याजासह मोजली जाते. तर क्रेडिट कार्डच्या थकबाकीवरील झिरो कॉस्ट ईएमआय योजनेत, व्याजाची रक्कम प्रक्रिया शुल्काच्या स्वरूपात वसूल केली जाते. झिरो कॉस्ट ईएमआयच्या बाबतीत, आरबीआयने बँकांना स्पष्टपणे निर्देश दिले आहेत की अशा कर्जांमधील व्याजदरांबाबत कोणतीही पारदर्शकता नाही, त्यामुळे अशी कोणतीही ऑफर टाळली पाहिजे.
पुढे वाचा: