कॉमर्स म्हणजे काय? – Commerce Mhanje Kay
Table of Contents
कॉमर्स म्हणजे व्यापार, व्यवसाय आणि अर्थशास्त्र यांचा अभ्यास करणारे शास्त्र. कॉमर्समध्ये विविध प्रकारच्या विषयांचा समावेश होतो, जसे की:
- व्यवसाय व्यवस्थापन: व्यवसाय कसे चालवायचे हे शिकवते.
- अर्थशास्त्र: अर्थव्यवस्थेचे नियम आणि सिद्धांत शिकवते.
- वाणिज्य: वस्तू आणि सेवांची खरेदी-विक्री कशी करावी हे शिकवते.
- विपणन: ग्राहकांना आकर्षित कसे करावे हे शिकवते.
- लेखा: व्यवसायातील आर्थिक व्यवहार कसे रेकॉर्ड करावे हे शिकवते.
- कायदा: व्यवसायात लागू होणारे कायदे शिकवते.
कॉमर्स हे एक महत्त्वाचे शिक्षण क्षेत्र आहे. कॉमर्सचे ज्ञान व्यवसाय, अर्थव्यवस्था आणि समाजाच्या विकासासाठी आवश्यक आहे.
कॉमर्सचे काही महत्त्वाचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:
- व्यवसाय कौशल्ये विकसित करतात: कॉमर्सचे शिक्षण व्यवसाय चालवण्यासाठी आवश्यक असलेल्या कौशल्ये विकसित करण्यास मदत करते.
- करिअरच्या संधी वाढवतात: कॉमर्सचे शिक्षण विविध प्रकारच्या करिअरच्या संधी उपलब्ध करते.
- सामाजिक जाणीव वाढवतात: कॉमर्सचे शिक्षण अर्थव्यवस्थेचे कार्य आणि समाजावर त्याचा प्रभाव समजून घेण्यास मदत करते.
कॉमर्सचे शिक्षण घेण्यासाठी अनेक महाविद्यालये आणि विद्यापीठे उपलब्ध आहेत. कॉमर्सचे शिक्षण घेण्यासाठी बारावी किंवा समकक्ष परीक्षा उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
कॉमर्स मध्ये किती विषय असतात
कॉमर्स मध्ये सहा मुख्य विषय असतात:
- व्यवसाय व्यवस्थापन
- अर्थशास्त्र
- वाणिज्य
- विपणन
- लेखा
- कायदा
याव्यतिरिक्त, कॉमर्समध्ये काही अनिवार्य विषय देखील असतात, जसे की:
- इंग्रजी
- गणित
कॉमर्स मध्ये काही निवडक विषय देखील असतात, जसे की:
- संगणक विज्ञान
- मानव संसाधन
- व्यवस्थापन लेखा
- जागतिक व्यापार
- अंतर्राष्ट्रीय वित्त
कॉमर्स मध्ये विषयांची संख्या महाविद्यालय किंवा विद्यापीठानुसार बदलू शकते. काही महाविद्यालये आणि विद्यापीठे कॉमर्समध्ये अधिक विषय ऑफर करतात, तर काही कमी विषय ऑफर करतात.
कॉमर्स मध्ये विषयांची निवड विद्यार्थ्याच्या आवडी आणि करिअरच्या उद्दिष्टांवर अवलंबून असते.
अकरावी कॉमर्स पुस्तके
महाराष्ट्र राज्य बोर्डाच्या अकरावी कॉमर्स अभ्यासक्रमासाठी खालील पाठ्यपुस्तके निर्धारित आहेत:
- वाणिज्य संघटन आणि व्यवस्थापन – ना. नारायण पाटील
- अर्थशास्त्र – डॉ. मुकुंद तापकीर
- वाणिज्य – श्री. सुरेंद्र निरगुडे
- विपणन – डॉ. चंदन बोरा
- लेखा – डॉ. रुपसेन कांबळे
- कायदा – डॉ. प्रशांत साठे
याव्यतिरिक्त, काही खासगी प्रकाशन संस्था देखील अकरावी कॉमर्ससाठी पाठ्यपुस्तके प्रकाशित करतात.
12 वी कॉमर्स नंतर काय करावे
12 वी कॉमर्स नंतर अनेक करिअरच्या संधी उपलब्ध आहेत. विद्यार्थी आपल्या आवडी आणि कौशल्यानुसार कोणताही करिअर निवडू शकतो.
कॉमर्स शाखेतील काही लोकप्रिय करिअर पर्याय खालीलप्रमाणे आहेत:
- व्यवसाय व्यवस्थापन: या क्षेत्रात व्यवसाय कसे चालवायचे हे शिकवले जाते. व्यवसाय व्यवस्थापक कंपनीच्या आर्थिक, विपणन आणि उत्पादनाच्या बाबतीत निर्णय घेतात.
- अर्थशास्त्र: या क्षेत्रात अर्थव्यवस्थेचे नियम आणि सिद्धांत शिकवले जातात. अर्थशास्त्रज्ञ अर्थव्यवस्थेच्या स्थितीचा अभ्यास करतात आणि सरकार आणि व्यवसायांना धोरणे विकसित करण्यात मदत करतात.
- वाणिज्य: या क्षेत्रात वस्तू आणि सेवांची खरेदी-विक्री कशी करावी हे शिकवले जाते. व्यापारी आणि विक्रेते ग्राहकांना उत्पादने आणि सेवा विकतात.
- विपणन: या क्षेत्रात ग्राहकांना आकर्षित कसे करावे हे शिकवले जाते. विपणक उत्पादने आणि सेवांची मागणी वाढवण्यासाठी जाहिरात, विक्री आणि ग्राहक सेवा यासारख्या साधनांची वापर करतात.
- लेखा: या क्षेत्रात व्यवसायातील आर्थिक व्यवहार कसे रेकॉर्ड करावे हे शिकवले जाते. लेखापाल व्यवसायाच्या वित्तीय स्थितीचा मागोवा ठेवतात आणि अहवाल तयार करतात.
- कायदा: या क्षेत्रात व्यवसायात लागू होणारे कायदे शिकवले जातात. वकील आणि कायदेतज्ञ व्यवसायांना कायदेशीर सल्ला देतात आणि विवाद सोडवतात.
12 वी कॉमर्स नंतरचे काही लोकप्रिय अभ्यासक्रम खालीलप्रमाणे आहेत:
- बॅचलर ऑफ कॉमर्स (बीकॉम)
- बॅचलर ऑफ बिझनेस अॅडमिनिस्ट्रेशन (बीबीए)
- बॅचलर ऑफ कॉमर्स इन मॅनेजमेंट (बीकॉमएम)
- बॅचलर ऑफ कॉमर्स इन फायनान्स (बीकॉमफाय)
- बॅचलर ऑफ कॉमर्स इन अकाउंटिंग (बीकॉमअकाउंटिंग)
- बॅचलर ऑफ लॉ (एलएलबी)
12 वी कॉमर्स नंतर विद्यार्थी डिप्लोमा कोर्स देखील करू शकतात. डिप्लोमा कोर्स हे कमी कालावधीचे (एक ते दोन वर्षे) अभ्यासक्रम असतात जे विद्यार्थ्यांना विशिष्ट क्षेत्रात कौशल्ये विकसित करण्यात मदत करतात.
कॉमर्स शाखेतील विद्यार्थ्यांसाठी काही लोकप्रिय डिप्लोमा कोर्स खालीलप्रमाणे आहेत:
- डिप्लोमा इन कॉमर्स (डीकॉम)
- डिप्लोमा इन बिझनेस अॅडमिनिस्ट्रेशन (डीबीए)
- डिप्लोमा इन फायनान्स (डीफाय)
- डिप्लोमा इन अकाउंटिंग (डीएकाउंटिंग)
- डिप्लोमा इन लॉ (डीएलएल)
12 वी कॉमर्स नंतर विद्यार्थी नोकरी देखील करू शकतात. कॉमर्स शाखेत नोकरीच्या अनेक संधी उपलब्ध आहेत. विद्यार्थी ग्राहक सेवा, विक्री, लेखा, व्यवस्थापन, अर्थशास्त्र आणि कायदा यासारख्या विविध क्षेत्रात नोकरी करू शकतात.
12 वी कॉमर्स नंतरचे पुढील पाऊल काय ठेवायचे हे ठरवताना विद्यार्थ्यांनी खालील गोष्टींचा विचार केला पाहिजे:
- आपली आवड आणि कौशल्ये: आपण कोणत्या क्षेत्रात काम करायला आवडेल? आपल्याकडे कोणती कौशल्ये आहेत?
- आपले करिअरचे उद्दिष्टे: आपण भविष्यात काय साध्य करू इच्छिता?
- आपल्या बजेटची मर्यादा: आपल्याकडे अभ्यास किंवा नोकरीसाठी किती पैसे आहेत?
या गोष्टींचा विचार करून विद्यार्थी आपल्यासाठी योग्य निवड करू शकतात.
वाणिज्य संघटन व व्यवस्थापन
वाणिज्य संघटन व व्यवस्थापन हा कॉमर्स शाखेतील एक महत्त्वाचा विषय आहे. हा विषय व्यवसायातील संघटनात्मक रचना आणि व्यवस्थापनाच्या तत्त्वांचा अभ्यास करतो.
वाणिज्य संघटन व व्यवस्थापन या विषयात शिकवले जाणारे काही महत्त्वाचे विषय खालीलप्रमाणे आहेत:
- व्यवसाय संघटन: व्यवसायाचे प्रकार, व्यवसायाच्या संरचना, व्यवसायाचे उद्दिष्टे आणि उद्दिष्टे
- व्यवस्थापनाची तत्त्वे: व्यवस्थापनाचे कार्ये, व्यवस्थापनाची पद्धती, व्यवस्थापनाचे सिद्धांत
- व्यवस्थापनातील निर्णय घेणे: निर्णय घेण्याची प्रक्रिया, निर्णय घेण्याच्या पद्धती
- व्यवस्थापनातील प्रेरणा: प्रेरणेची संकल्पना, प्रेरणा देण्याचे मार्ग
- व्यवस्थापनातील संघ कार्य: संघ कार्याची संकल्पना, संघ कार्याचे फायदे
- व्यवस्थापनातील संवाद: संवादाची संकल्पना, संवादाचे प्रकार
वाणिज्य संघटन व व्यवस्थापन हा विषय व्यवसायातील यशस्वी कारकिर्दीसाठी आवश्यक आहे. हा विषय विद्यार्थ्यांना व्यवसायातील संघटनात्मक रचना आणि व्यवस्थापनाच्या मूलभूत तत्त्वांचे ज्ञान देतो. या ज्ञानाचा वापर विद्यार्थी व्यवसायातील विविध पदांवर कार्य करताना करू शकतात.
वाणिज्य संघटन व व्यवस्थापन या विषयाचे महत्त्व खालीलप्रमाणे आहे:
- व्यवसायातील यशस्वी कारकिर्दीसाठी आवश्यक आहे: हा विषय व्यवसायातील यशस्वी कारकिर्दीसाठी आवश्यक असलेल्या कौशल्ये आणि ज्ञान विकसित करण्यात मदत करतो.
- व्यवसायाच्या कार्यप्रणाली समजून घेण्यास मदत करतो: हा विषय व्यवसायाच्या कार्यप्रणाली समजून घेण्यास मदत करतो.
- व्यवसायातील समस्या सोडवण्यास मदत करतो: हा विषय व्यवसायातील समस्या सोडवण्यास मदत करतो.
वाणिज्य संघटन व व्यवस्थापन हा विषय विद्यार्थ्यांसाठी एक महत्त्वाचा विषय आहे. हा विषय विद्यार्थ्यांना व्यवसायातील यशस्वी कारकिर्दीसाठी आवश्यक असलेल्या कौशल्ये आणि ज्ञान विकसित करण्यात मदत करतो.
वाणिज्य म्हणजे काय?
वाणिज्य म्हणजे व्यापार, व्यवसाय आणि अर्थशास्त्र यांचा अभ्यास करणारे शास्त्र. वाणिज्यमध्ये विविध प्रकारच्या विषयांचा समावेश होतो, जसे की:
- व्यवसाय व्यवस्थापन: व्यवसाय कसे चालवायचे हे शिकवते.
- अर्थशास्त्र: अर्थव्यवस्थेचे नियम आणि सिद्धांत शिकवते.
- वाणिज्य: वस्तू आणि सेवांची खरेदी-विक्री कशी करावी हे शिकवते.
- विपणन: ग्राहकांना आकर्षित कसे करावे हे शिकवते.
- लेखा: व्यवसायातील आर्थिक व्यवहार कसे रेकॉर्ड करावे हे शिकवते.
- कायदा: व्यवसायात लागू होणारे कायदे शिकवते.
वाणिज्य हे एक महत्त्वाचे शिक्षण क्षेत्र आहे. वाणिज्यचे ज्ञान व्यवसाय, अर्थव्यवस्था आणि समाजाच्या विकासासाठी आवश्यक आहे.
अकरावी कॉमर्स ला किती विषय असतात?
महाराष्ट्र राज्य बोर्डाच्या अकरावी कॉमर्स अभ्यासक्रमासाठी खालील विषय निर्धारित आहेत:
- वाणिज्य संघटन आणि व्यवस्थापन
- अर्थशास्त्र
- वाणिज्य
- विपणन
- लेखा
- कायदा
याव्यतिरिक्त, काही खासगी प्रकाशन संस्था देखील अकरावी कॉमर्ससाठी पाठ्यपुस्तके प्रकाशित करतात.
11वी मध्ये सायन्समधून कॉमर्समध्ये बदल होऊ शकतो का?
होय, 11वी मध्ये सायन्समधून कॉमर्समध्ये बदल होऊ शकतो. परंतु, यासाठी विद्यार्थ्याने 10वी बोर्डाच्या परीक्षेत किमान 50% गुण मिळवणे आवश्यक आहे. तसेच, विद्यार्थ्याने कॉमर्स शाखेतील विषयांची चांगली तयारी केली पाहिजे.
11वी मध्ये सायन्समधून कॉमर्समध्ये बदल करण्यासाठी विद्यार्थ्याने खालील चरणांचे पालन करावे:
- विद्यार्थ्याने आपल्या शाळा व्यवस्थापकाशी संपर्क साधावा.
- शाळा व्यवस्थापन विद्यार्थ्याची इच्छा आणि पात्रता तपासेल.
- जर विद्यार्थी पात्र असेल, तर शाळा व्यवस्थापन त्याला कॉमर्स शाखेत प्रवेश देईल.
11वी मध्ये सायन्समधून कॉमर्समध्ये बदल करणे हे एक आव्हानात्मक काम असू शकते. परंतु, मेहनत आणि समर्पणाने हे शक्य आहे.
पुढे वाचा: