तवारीख म्हणजे काय? – Tavarikh Mhanje Kay
तवारीख म्हणजे इतिहास. या शब्दाचा अरबी भाषेत अर्थ “हिस्ट्री” असा होतो. तवारीख या लेखनप्रकारात कालक्रमानुसार घटनांची जंत्री व वर्णने लिहिली जातात.
तवारीख हा लेखनप्रकार प्राचीन काळापासून अस्तित्वात आहे. इस्लामपूर्व-काळातील अरबी जमातींचा लिखित व अलिखित इतिहास दंतकथांनी भरलेला असे. हदीस म्हणजे इस्लामी स्मृतीशास्त्रांच्या नियमांनुसार इतिहासलेखनात ‘इस्नाद’ म्हणजे अनेक पुरावे दिले जात. तवारीख या लेखनप्रकाराने ऐतिहासिक काळातील घडामोडीना महत्त्व आले आणि अरबी लेखनात अधिक विश्वासार्हता आली. अनेक बखरी या तवारीखांवर आधारित असल्याचे आढळते. तवारीख हा लेखनप्रकार फार्सी भाषेतही आढळून येतो.
तवारीख या लेखनप्रकारात खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
- राजे-महाराजे, सेनापती, संत-महंत, विद्वान आणि इतर महत्त्वाच्या व्यक्तींच्या जीवनचरित्रांचा समावेश होतो.
- राजकीय, सामाजिक, सांस्कृतिक आणि धार्मिक घडामोडींचा समावेश होतो.
- लष्करी मोहिमा, युद्धे आणि विजयाचे वर्णन होतो.
- साहित्य, कला आणि विज्ञानातील प्रगतीचा समावेश होतो.
तवारीख हा लेखनप्रकार इतिहासाच्या अभ्यासासाठी महत्त्वाचा आहे. तो ऐतिहासिक काळातील घडामोडींची माहिती देतो आणि त्या काळातील समाजाची स्थिती समजून घेण्यास मदत करतो.
तवारीख कोणी लिहिली आणि काय लिहिली?
तवारीख हा लेखनप्रकार प्राचीन काळापासून अस्तित्वात आहे. इस्लामपूर्व-काळातील अरबी जमातींचा लिखित व अलिखित इतिहास दंतकथांनी भरलेला असे. हदीस म्हणजे इस्लामी स्मृतीशास्त्रांच्या नियमांनुसार इतिहासलेखनात ‘इस्नाद’ म्हणजे अनेक पुरावे दिले जात. तवारीख या लेखनप्रकाराने ऐतिहासिक काळातील घडामोडीना महत्त्व आले आणि अरबी लेखनात अधिक विश्वासार्हता आली. अनेक बखरी या तवारीखांवर आधारित असल्याचे आढळते.
तवारीख समीक्षकाने वाचणे महत्त्वाचे का आहे?
तवारीख हे ऐतिहासिक काळातील घडामोडींची माहिती देणारे महत्त्वाचे साधन आहे. समीक्षकाला इतिहासाची आणि त्या काळातील समाजाची स्थिती समजून घेण्यासाठी तवारीख वाचणे आवश्यक आहे. तवारीख समीक्षकाला खालील गोष्टी समजून घेण्यास मदत करतात:
- ऐतिहासिक काळातील राजकीय, सामाजिक, सांस्कृतिक आणि धार्मिक स्थिती
- ऐतिहासिक काळातील महत्त्वाच्या व्यक्तींच्या जीवनशैली आणि कार्ये
- ऐतिहासिक काळातील साहित्य, कला आणि विज्ञानातील प्रगती
तवारीख समीक्षकाला त्याच्या समीक्षांमध्ये अधिक अचूक आणि माहितीपूर्ण माहिती देण्यास मदत करतात.
पुढे वाचा: