उभयान्वयी अव्यय म्हणजे काय? – Ubhyanvi Mhanje Kay
Table of Contents
मराठी व्याकरणात, उभयान्वयी अव्यय हे दोन वाक्यांना किंवा वाक्यांशांचे एकत्र जोडणारे अव्यय आहेत. हे अव्यय दोन वाक्यांतील अर्थाचा संबंध स्पष्ट करतात.
उभयान्वयी अव्ययांचे प्रकार
उभयान्वयी अव्ययांचे अनेक प्रकार आहेत. काही सामान्य उभयान्वयी अव्ययांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- किंवा (or)
- आणि (and)
- पण (but)
- म्हणून (so)
- तर (then)
- परंतु (however)
- तथापि (nevertheless)
- त्यामुळे (therefore)
उभयान्वयी अव्यय वाक्य
उभयान्वयी अव्ययांचा वापर वाक्यातील अर्थ स्पष्ट करण्यासाठी केला जातो. उदाहरणार्थ,
- “मी पुस्तक वाचू किंवा टीव्ही पाहू.”
- “मी आज शाळेत जाईन आणि उद्या फिरायला जाईन.”
- “मी जाऊ इच्छितो, परंतु मी वेळेवर पोहोचू शकत नाही.”
- “तो हुशार आहे, म्हणून तो परीक्षा उत्तीर्ण होईल.”
- “तू गेलास, तर मी घरी जाईन.”
- “तो हुशार आहे, तथापि तो गरीब आहे.”
- “तो हुशार आहे, तरीही तो गरीब आहे.”
- “तो हुशार आहे, त्यामुळे तो परीक्षा उत्तीर्ण होईल.”
उभयान्वयी अव्ययांचा वापर करताना, वाक्यातील अर्थ स्पष्ट व्हावा याची काळजी घेणे आवश्यक आहे. उदाहरणार्थ,
- “मी पुस्तक वाचू आणि टीव्ही पाहू.”
या वाक्यात, “आणि” हे अव्यय दोन कृतींचा संबंध स्पष्ट करते. याचा अर्थ असा की मी पुस्तक वाचल्यानंतर टीव्ही पाहू.
- “मी पुस्तक वाचू किंवा टीव्ही पाहू.”
या वाक्यात, “किंवा” हे अव्यय दोन पर्यायांचा संबंध स्पष्ट करते. याचा अर्थ असा की मी पुस्तक वाचू किंवा टीव्ही पाहू. मी दोन्ही कृती एकाच वेळी करणार नाही.
उभयान्वयी अव्ययांचा वापर मराठी भाषेत विविध प्रकारे केला जातो.
उभयान्वयी अव्यय प्रकार
मराठी व्याकरणात, उभयान्वयी अव्ययांचे दोन मुख्य प्रकार आहेत:
- समानत्वदर्शक उभयान्वयी अव्यय
- असमानत्वदर्शक उभयान्वयी अव्यय
समानत्वदर्शक उभयान्वयी अव्यय हे दोन वाक्यांतील अर्थाचा संबंध समानता दर्शवतात. या प्रकारचे अव्यय दोन वाक्यांतील क्रिया, गुणधर्म किंवा परिस्थिती यांच्यातील समानता दर्शवतात.
समानत्वदर्शक उभयान्वयी अव्ययांचे काही उदाहरण:
- आणि (and)
- म्हणजे (means)
- जसे (as)
- तसे (so)
- प्रमाणे (like)
- सारखे (similarly)
- समान (equal)
उदाहरण:
- “मी पुस्तक वाचतो आणि तो टीव्ही पाहतो.”
- “तो हुशार आहे म्हणजे तो परीक्षा उत्तीर्ण होईल.”
- “तेथे झाडे जसे आहेत, तसेच इथेही आहेत.”
- “तो तिला जसे पाहतो, तसे तिला त्याला पाहायचे नाही.”
- “तो तिच्यासारखा आहे.”
- “त्यांच्यातील प्रेम इतर कुठेही दिसणार नाही.”
असमानत्वदर्शक उभयान्वयी अव्यय हे दोन वाक्यांतील अर्थाचा संबंध असमानता दर्शवतात. या प्रकारचे अव्यय दोन वाक्यांतील क्रिया, गुणधर्म किंवा परिस्थिती यांच्यातील असमानता दर्शवतात.
असमानत्वदर्शक उभयान्वयी अव्ययांचे काही उदाहरण:
- किंवा (or)
- पण (but)
- परंतु (however)
- तथापि (nevertheless)
- तर (then)
- म्हणून (so)
- कारण (because)
उदाहरण:
- “तू येशील किंवा मी जाईन.”
- “मी जाऊ इच्छितो, पण मी वेळेवर पोहोचू शकत नाही.”
- “तो हुशार आहे, परंतु तो गरीब आहे.”
- “तो हुशार आहे, तथापि तो परीक्षा उत्तीर्ण होईल.”
- “तू गेलास, तर मी घरी जाईन.”
- “तो हुशार आहे, म्हणून तो परीक्षा उत्तीर्ण होईल.”
- “तो हुशार आहे, कारण तो कठोर परिश्रम करतो.”
उभयान्वयी अव्ययांचा वापर मराठी भाषेत विविध प्रकारे केला जातो. वाक्यातील अर्थ स्पष्ट करण्यासाठी उभयान्वयी अव्ययांचा वापर केला जातो.
पुढे वाचा: