गुरुत्वाकर्षण म्हणजे काय? – Gurutvakarshan Mhanje Kay
Table of Contents
गुरुत्वाकर्षण म्हणजे वस्तुमान असलेल्या कोणत्याही दोन वस्तूंच्या एकमेकांकडे आकर्षिल्या जाण्याच्या प्रवृत्तीला गुरुत्वाकर्षण असे म्हणतात. वजन म्हणजे जमिनीच्या दिशेने असणाऱ्या गुरुत्वाकर्षणामुळे मिळणारे त्वरण आणि वस्तुमान यांच्या गुणाकाराएवढे बल.
गुरुत्वाकर्षणाचे नियम सर्वत्र समान असतात. म्हणजेच, पृथ्वीवर असलेल्या दोन वस्तूंमध्ये असणारे गुरुत्वाकर्षण आणि सूर्य आणि पृथ्वीमध्ये असणारे गुरुत्वाकर्षण यामध्ये फरक नसतो.
गुरुत्वाकर्षणाचे नियम खालीलप्रमाणे आहेत:
- गुरुत्वाकर्षण बल हे दोन्ही वस्तूंची वस्तुमानांच्या गुणाकाराच्या प्रमाणात असते.
- गुरुत्वाकर्षण बल हे दोन वस्तूंदरम्यानच्या अंतराच्या वर्गाच्या व्यस्त प्रमाणात असते.
गुरुत्वाकर्षणामुळेच पृथ्वी आपल्या कक्षेत सूर्यभोवती फिरते. गुरुत्वाकर्षणामुळेच आपण पृथ्वीवर आपले वजन ठेवतो. गुरुत्वाकर्षणामुळेच चंद्र पृथ्वीभोवती फिरतो.
गुरुत्वाकर्षणाचे अनेक उपयोग आहेत. गुरुत्वाकर्षणामुळेच आपण घरे, इमारती आणि इतर बांधकामे करू शकतो. गुरुत्वाकर्षणामुळेच आपण रोपटे लावू शकतो आणि त्यांची वाढ होऊ शकते. गुरुत्वाकर्षणामुळेच आपण पाणी आणि इतर द्रवपदार्थ आपल्याकडे ठेवू शकतो.
गुरुत्वाकर्षण हे एक शक्तिशाली बल आहे जे आपल्या दैनंदिन जीवनात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.
पृथ्वीचे गुरुत्वीय बल म्हणजे काय
पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाचे बल हे पृथ्वीवरील सर्व वस्तूंना स्वतःकडे आकर्षित करते. हे बल पृथ्वीच्या वस्तुमान आणि वस्तूच्या वस्तुमानाच्या गुणाकाराच्या प्रमाणात असते. वस्तूची पृथ्वीच्या केंद्रापासूनची अंतर देखील या बलावर परिणाम करते. वस्तूची पृथ्वीच्या केंद्रापासूनची अंतर कमी असल्यास, गुरुत्वाकर्षण बल अधिक असते.
पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाचे बल हे पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर सर्वात जास्त असते. पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर हे बल 9.81 मीटर प्रति सेकंदाच्या वर्गाच्या प्रमाणात असते. याला गुरुत्व त्वरण म्हणतात.
पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाचे बल हे आपल्या दैनंदिन जीवनात महत्त्वाची भूमिका बजावते. या बलाच्या कारणामुळेच आपण पृथ्वीवर उभे राहू शकतो, वस्तू पृथ्वीवर पडतात आणि चंद्र पृथ्वीभोवती फिरतो.
गुरुत्वाकर्षण शक्ती म्हणजे काय
गुरुत्वाकर्षण शक्ती ही दोन वस्तूंच्या एकमेकांकडे आकर्षित होण्याच्या प्रवृत्तीला म्हणतात. ही शक्ती दोन्ही वस्तूंची वस्तुमानांच्या गुणाकाराच्या प्रमाणात असते आणि दोन वस्तूंदरम्यानच्या अंतराच्या वर्गाच्या व्यस्त प्रमाणात असते.
गुरुत्वाकर्षण शक्ती ही एक दूरवर्ती शक्ती आहे. याचा अर्थ असा की या शक्तीसाठी दोन वस्तू एकमेकांना स्पर्श करणे आवश्यक नाही.
गुरुत्वाकर्षण शक्ती ही विश्वातील सर्वात शक्तिशाली शक्तींपैकी एक आहे. या शक्तीमुळेच सूर्य आणि इतर ग्रह सूर्यमालेत एकत्र राहतात. या शक्तीमुळेच तारे आणि आकाशगंगा देखील एकत्र राहतात.
गुरुत्वाकर्षणाचा शोध कोणी लावला
गुरुत्वाकर्षणाचा शोध इ.स. १६८७ मध्ये इंग्रजी गणितज्ञ आणि भौतिकशास्त्रज्ञ आयझॅक न्यूटन यांनी लावला. न्यूटन यांनी आपल्या “फिलॉसॉफी नेचुरेलिस प्रिन्सिपिया मेथेमॅटिका” या ग्रंथात गुरुत्वाकर्षणाचे नियम मांडले.
न्यूटन यांच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या नियमानुसार, दोन वस्तूंच्या एकमेकांकडे आकर्षित होण्याच्या शक्तीचे प्रमाण खालीलप्रमाणे आहे:
F = G * (m1 * m2) / r^2
येथे,
- F = गुरुत्वाकर्षण बल
- G = गुरुत्वाकर्षण स्थिरांक (6.674 * 10^-11 N * m^2 / kg^2)
- m1 = पहिल्या वस्तुमान
- m2 = दुसऱ्या वस्तुमान
- r = दोन वस्तूंदरम्यानचे अंतर
न्यूटन यांच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या नियमांचा वापर अनेक विज्ञान शाखांमध्ये केला जातो. या नियमांचा वापर ग्रहांच्या गती, ताऱ्यांच्या गती आणि विश्वाच्या निर्मिती यासारख्या अनेक घटनांचे स्पष्टीकरण देण्यासाठी केला जातो.
जर आपल्या पृथ्वीची गुरुत्वाकर्षण शक्ती अचानक नष्ट झाली तर काय होईल
जर पृथ्वीची गुरुत्वाकर्षण शक्ती अचानक नष्ट झाली तर पृथ्वीवरील सर्व वस्तू, त्यात आपणही, एका क्षणात विरुद्ध दिशेने उडून जातील. पृथ्वीचे सर्व भाग, पर्वत, समुद्र, वातावरण या सर्व वस्तू एकमेकांना धडकतील आणि पृथ्वीचे एक मोठे खडकाळ गोळे तयार होईल.
पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षण शक्तीमुळेच आपण पृथ्वीवर उभे राहू शकतो, वस्तू पृथ्वीवर पडतात आणि चंद्र पृथ्वीभोवती फिरतो. गुरुत्वाकर्षण शक्ती नसल्यास, पृथ्वीवरील सर्व वस्तू एकमेकांना आकर्षित करतील आणि एकमेकांना धडकतील.
गुरुत्वाकर्षण शक्ती नसल्यास पृथ्वीवर होणारे काही बदल खालीलप्रमाणे आहेत:
- पृथ्वीचे वातावरण उडून जाईल.
- पृथ्वीचे पाणी उडून जाईल.
- पृथ्वीचे पर्वत आणि खडक एकमेकांना धडकून तुकडे होतील.
- पृथ्वीवरील सर्व सजीव प्राणी मृत्युमुखी पडतील.
विविध ग्रहांच्या गुरुत्वीय बल आ संदर्भातील सादरीकरणाचा संग्रह करा
विविध ग्रहांच्या गुरुत्वीय बल आ संदर्भातील काही सादरीकरणांचे संग्रह खालीलप्रमाणे आहे:
- “The Gravitational Fields of the Planets” by NASA
- “Gravitation in the Solar System” by the University of California, Berkeley
- “Gravitational Forces in the Universe” by the University of Washington
या सादरीकरणांमध्ये विविध ग्रहांच्या गुरुत्वीय बलाचे गणितीय सूत्रीकरण, गुरुत्वीय बलाचे ग्रहांच्या पृष्ठभागावरील परिणाम आणि गुरुत्वीय बलाचे ग्रहांच्या प्रणालीवरील परिणाम यावर चर्चा केली जाते.
या सादरीकरणांमधील काही महत्त्वाच्या बाबी खालीलप्रमाणे आहेत:
- सूर्य हा सौरमंडळातील सर्वात मोठा ग्रह आहे आणि त्याच्याकडे सर्वात जास्त गुरुत्वाकर्षण आहे.
- बृहस्पति हा दुसरा सर्वात मोठा ग्रह आहे आणि त्याच्याकडे सूर्यानंतर सर्वात जास्त गुरुत्वाकर्षण आहे.
- पृथ्वी हा सूर्यमाल्यात मध्यम आकाराचा ग्रह आहे आणि त्याच्याकडे सूर्यमाल्यात सरासरी गुरुत्वाकर्षण आहे.
- बुध आणि शुक्र हे सूर्यमाल्यात सर्वात लहान ग्रह आहेत आणि त्यांच्याकडे सर्वात कमी गुरुत्वाकर्षण आहे.
गुरुत्वाकर्षण हे विश्वातील एक मूलभूत बल आहे आणि ते आपल्या सौरमंडळातील ग्रहांच्या कक्षा आणि हालचालीवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पाडते.
पुढे वाचा:
- उपमेय म्हणजे काय?
- सिटी सर्वे उतारा म्हणजे काय?
- मानसिक आजार म्हणजे काय?
- तवारीख म्हणजे काय?
- परीस म्हणजे काय?
- हनिमून म्हणजे काय?
- सायटिका म्हणजे काय?
- नैसर्गिक संख्या म्हणजे काय?
- विकारी शब्द म्हणजे काय?
- अजवाइन म्हणजे काय?
- आचारसंहिता म्हणजे काय?
- राजपत्र म्हणजे काय?
- पर्जन्यमान म्हणजे काय?
- मैत्री म्हणजे काय एका शब्दात