कागदाची कहाणी मराठी निबंध – Kagdachi Kahani Nibandh Marathi

फार पूर्वी माणसाला लेखनकला अवगत नव्हती त्यामुळे जे काही तोंडी सांगितले जाई ते पाठ करून ठेवले जाई आणि पाठांतर केलेले ज्ञान अशा त-हेने एका पिढीकडून दुस-या पिढीत जात होते. त्यामुळेच वेदांमध्ये श्रृती आणि स्मृती आहेत. श्रुती म्हणजे ऐकलेले आणि स्मृती म्हणजे ऐकून लक्षात ठेवलेले. परंतु पुढे भूर्जपत्राचा शोध लागला आणि मानवाला लेखनकला अवगत झाली. ह्या भूर्जपत्रांवर तो लाकडी बोरूच्या सहाय्याने लिहू लागला. महाभारतसुद्धा व्यासांनी सांगितले आणि गणपतीने लिहून घेतले अशी संकल्पना आहे. भूर्जपत्रांवर लिहिलेली प्राचीन पुस्तके आजही भारतात काही ठिकाणी जतन करून ठेवलेली आहेत.

जुन्या काळी झाडांच्या पानांच्या जोडीला चामड्याचासुद्धा लेखनासाठी उपयोग करीत होते. त्या कागदाला पार्चमेंट असा शब्द होता. मेंढीच्या चामड्यापासून चौकोनी पार्चमेंट तयार करून त्यांची पुस्तकी बांधणी केली जात असे. पार्चमेंटवर लिहिलेले बायबल इतिहाससंशोधकांना सापडले आहे. त्याशिवाय माणूस दगडांवर, खडकांवरही शिलालेख कोरून ठेवत असे. ४००० वर्षांपूर्वी इजिप्तमधील लोक पेपिरसच्या झाडाच्या सालीचा उपयोग करून लिहित होते. पेपर हा शब्द पेपिरस ह्या नावावरूनच निर्माण झाला आहे.

परंतु कागदाचा शोध लागला तेव्हा लेखनयुगात मोठी क्रांतीच झाली. आत्ता आपण जो कागद वापरतो त्याचा शोध चीनमध्ये लागला. चिनी प्रवाश्यांनी आणि व्यापा-यांनी ही कागद बनवण्याची कला समरकंद येथे नेली. तिथल्या मध्य आशियाई लोकांनी ती कला शिकून घेतली. त्यांच्याकडून ती कला स्पेन येथे गेली. तिथून ती इंग्लंड आणि अन्य युरोपात पसरली. पुढे पुढे कागद बनवण्यासाठी यंत्रांचा वापर होऊ लागला. कागद तयार करण्याचे यंत्र सर्वप्रथम फ्रान्स येथे १७९८ साली बनवण्यात आले.

आज कागद बनवण्यासाठी मोठमोठी यंत्रे उपलब्ध आहेत. ह्या कागदगिरण्यांतून हजारो टन कागद निर्माण केला जातो. त्यासाठी रद्दी कागद, गवत, जुने कपडे, चिंध्या आणि बांबूंचा वापर केला जातो. वेगवेगळ्या कामासाठी वेगवेगळ्या दर्जाचा कागद लागतो. उदाहरणार्थ, वृत्तपत्रासाठी हलक्या प्रतीचा कागद लागतो तर चलनी नोटा बनवण्यासाठी वेगळ्या प्रकारचा कागद लागतो.

कागदाचा वापर जपूनच करायला हवा कारण त्यापायी जंगले तुटतात. तसेच हल्ली संगणक, इंटरनेट, क्रेडिट कार्ड ह्यांच्या माध्यमातून बरेचसे पत्रव्यवहार आणि आर्थिक व्यवहार कागदाशिवायच होऊ लागले आहेत ही एक स्तुत्य गोष्ट आहे.

पुढे वाचा:

Leave a Reply